Met Met Mes maakt Sam de Jong opnieuw duidelijk een van de interessantere Nederlandse filmmakers te zijn. Een zeer gestileerde, absurd grappige en heel erg roze persiflage op de 'echte' documentaire, het 'true crime'-genre en de filmmakers die met goede bedoelingen 'de wijk' in gaan om een 'belangrijke' film te maken.
Met Mes is de terugkeer van De Jong naar Nederlandse bodem, nadat hij na zijn debuutfilm Prins naar Amerika vertrok om daar Goldie te maken. Hoewel sommigen hem eerder zullen kennen van de videoclips die hij ook regisseerde, vooral de virale hit 'Drank en Drugs' van Lil' Kleine & Ronnie Flex.
In zijn muziekvideo's en in Prins waren nog duidelijk de invloeden van andere filmmakers te zien, terwijl ze tegelijkertijd aanvoelden als de aankondiging van een nieuwe originele stem in de Nederlandse filmwereld. Maar met Met Mes maakt De Jong echt een geheel eigen film, met een unieke stijl die los komt van die invloeden en tegelijk visueel in het verlengde ligt van zijn eerdere werk.
Met Mes is ontzettend artificieel, maar daarin juist authentiek. Door een verhaal te vertellen over iemand die compleet faalt in het maken van een film over iets 'echts', op een manier die duidelijk ver van de werkelijkheid staat, raakt De Jong juist een waarachtige snaar. Iets wat de kersverse documentairemaakster Eveline in Met Mes nou juist niet lukt.
Eveline is een presentatrice van een oppervlakkig, Lingo-achtig spelprogramma. Ze stopt daarmee, omdat ze iets anders wil in het leven. Ze krijgt van haar vriend een videocamera, en besluit dat ze een film wil maken over echte problemen in de maatschappij. Maar ondertussen woont ze in een groot appartement dat er meer als moderne kunst uitziet dan een plek om in te wonen, en is haar leven en leefwereld ver verwijderd van de 'echte wereld' die ze op beeld wil vastleggen.
Tijdens haar eerste uitstap naar een minder rijke wijk wordt haar camera meteen gestolen door twee tienerjongens, Yousef en Redouan. Dat doen ze heel eenvoudig: Yousef leidt haar af, Redouan neemt de camera mee. Maar bij de aangifte verzint Eveline dat Yousef haar met een mes bedreigde, omdat ze alleen verzekerd is voor gewelddadige diefstal en anders de verzekering niets uitkeert.
Niet alleen is dat niet nodig - de politie komt, door de onhandigheid waarmee Yousef en zijn vrienden de camera proberen te verkopen, er al snel achter wie het gedaan heeft - het verandert de situatie waarin Yousef belandt enorm. In plaats van de leugen op te biechten, houdt Eveline vol, maar voelt zich wel schuldig en gaat daar vervolgens haar documentaire over maken.
Ze zegt in de voice-over te willen weten wat Yousef nu meemaakt en wat hem motiveerde tot de diefstal, maar zelfs nadat hij letterlijk in haar gezicht (en de camera) vertelt waarom hij deed wat hij deed, luistert ze niet naar hem en zegt 'op zoek naar antwoorden' te gaan. Alsof ze een diep sociologisch experiment aan het doen is, maar in werkelijkheid maakt ze alleen een film over haar eigen ego. Tekenend is dat als haar gevraagd wordt waarom ze niet gewoon aan de politie vertelt wat er werkelijk gebeurd is, ze zegt dat zij haar 'climax' nog niet bereikt heeft.
En waarom stal Yousef de camera? Alleen omdat hij een zonnebril wil hebben. Want hij is de enige in de wijk zonder zonnebril, en alles in Met Mes is scherp zonnig en veelal fel roze. Sterker nog, Yousef en zijn vrienden komen helemaal niet uit de achterstandswijk waarin Eveline zich dacht te bevinden.
Redouan woont in een huis met eigen zwembad, en dat Yousef van zijn vader niet zomaar een nieuwe hippe zonnebril krijgt heeft meer te maken met dat zijn vader niet inziet waar dat voor nodig is. Een mooie frons op het voorhoofd is toch niet lelijk? En Yousef kan anders toch die lelijke, oude zonnebril van zijn vader opzetten?
Maar Yousef wil zo'n hippe kleine roze zonnebril zoals zijn vriend ook heeft. Want de kleur roze domineert Met Mes. Van fel roze tot een soort uitgewassen roze dat vroeger op videobanden het resultaat was van kleuren die door elkaar heen vloeiden. Yousefs vriend Laurens heeft ook blauw en roze make-up op zijn ogen, die vroeger soms als vlekken rondom ogen verschenen door datzelfde visuele proces. Het is een bijzondere esthetiek, die niet alleen aansluit op de videobeelden van Evelines camera, maar ook bij de absurde humor waarmee Met Mes doorspekt is.
Met een flinke dosis ironie en absurdisme in script en visuele vormgeving neemt Sam de Jong zo heel wat noties op de hak. Veel zaken in Met Mes zijn niet wat ze lijken, leugens zijn bepalend voor levens en pretenties tot de waarheid vertellen blijken alleen het eigen ego te dienen.
Is dit een persiflage op speel- en documentairefilms over arme mensen in moeilijke omstandigheden, die vooral door de (gegoede) middenklasse worden gemaakt en geconsumeerd? Op het hele 'true crime'-genre dat steeds meer gebruik maakt van dubieuze reconstructies? Of zelfs op De Jongs eigen eerdere werk, ondanks dat hij die pretenties niet per se leek te hebben? Misschien wel allemaal tegelijk, en daarmee is dit De Jongs meest geslaagde en gelaagde werk tot nu toe.
