Regie: Joel Coen | Scenario: Joel Coen | Cast: Denzel Washington (Macbeth), Frances McDormand (Lady Macbeth), Alex Hassell (Ross), Bertie Carvel (Banquo), Brendan Gleeson (Duncan), Corey Hawkins (Macduff), Harry Melling (Malcolm), Miles Anderson (Lennox),
e.a. | Speelduur: 105 minuten | Jaar: 2021

Toen de Japanse regisseur Akira Kurosawa in 1957 Shakespeares toneelstuk MacBeth verfilmde tot Throne of Blood koos hij er bewust voor om het bloemrijke taalgebruik niet te vertalen naar het Japans. In de setting met samoeraikrijgers zou dat toch maar overmatig gekunsteld worden. Beter om de poëzie zo veel mogelijk om te zetten in beeldtaal, lekker filmisch ook. Nu Joel Coen zijn versie maakt, moet hij gedacht hebben: doe mij maar allebei. Shakespeare-frases én beeldpoëzie. Maar wordt het dan niet een tikkeltje teveel? Nee, hoor!

De vergelijking met Kurosawa's versie ligt extra voor de hand omdat beide films in monochroom zijn geschoten. Cameraman Bruno Delbonnel sputterde nog tegen, maar Coen stond erop dat zijn The Tragedy of Macbeth in contrastrijk zwart-wit zou worden vastgelegd. En dat heeft waarschijnlijk minder te maken met zijn illustere Japanse voorganger dan met zijn voorliefde voor film noir. Want welk stuk van 'The Bard' leent zich beter voor een noir-achtige bewerking dan het verhaal over de Schotse koningsmoord?

Macbeth, deze keer in de gestalte van Denzel Washington, is een edelman die onderweg terug van het slagveld een drietal heksen met een voorspellende gave tegen het lijf loopt. Hun boodschap: hij zal koning worden! Eenmaal thuis spoort vrouwlief Frances McDormand hem aan om die voorspelling eigenhandig waar te maken. Zo geschiedt. Macbeth vermoordt koning Duncan en neemt zijn plaats in.

Maar er was een tweede helft aan die profetie van het toverkollentrio. De kinderen van reisgezel Banquo zullen in de rij staan om Macbeth op te volgen als koning, maar die ziet toch liever zijn eigen nazaten op de troon. De regisseur kreeg zin om dit toneelstuk te bewerken toen hij zijn echtgenote McDormand op het toneel zag schitteren in de rol van Lady Macbeth. Wanneer hij dit met vrienden en collega's deelde, kreeg hij steeds hetzelfde te horen. "Moet je dat wel doen? Dat is toch niks voor jou." Maar dat sterkte hem alleen maar in zijn voornemen.

Grote afwezige in het geheel is Joel Coens vaste regiepartner, broer Ethan. Die heeft naar verluidt even genoeg van het maken van films. Dan rijst de volgende vraag: is een solo Coen ook maar half zo goed? Integendeel! Als The Tragedy of Macbeth al ergens over te denken geeft, is het waarom twee broertjes Coen niet dubbel zoveel meesterwerken hebben afgeleverd, door de wegen al eerder te scheiden.

Het verhaal is gevangen in schitterende beeldcomposities, met prachtige originele vondsten. Vooral de eerste scène met de heksen is een ongekend staaltje visueel vernuft. En ook de manier waarop gecamoufleerde soldaten de suggestie wekken van een marcherend bos, is op zijn minst origineel te noemen. De sets zijn kaal en simplistisch, maar uitermate sfeervol. En het zwart-wit laat het allemaal alleen maar harder knallen. In een bepaalde scène, met vast terugkerende speler Stephen Root als portier, wordt het zelfs zowaar vertrouwd op zijn Coens. Droogkomisch en absurd met een zwart randje.

Washington is een gedroomde Macbeth, die van een naïeve krijgsheer een transformatie moet doorgaan naar een paranoïde wreedaard. Ook op McDormands acteerbereik wordt flink beroep gedaan, en ze levert. Maar de grootste scènesteler is Alex Hassell als de ongrijpbare gluiperd Ross. Wie hem na zijn schurkenrol in de serie Cowboy Bebop op Netflix heeft afgeschreven, moet hem nu toch nog maar een kans geven. Met blikken alleen pakt hij je met gemak in.

Joel Coen heeft dan gesnoeid in de poëtische strofen van Shakespeares dialoog, ze zijn nog steeds volop aanwezig. En dat is misschien niet even plezierig voor elke kijker. Want films met veel dialoog impliceren vaak dat elk uitgesproken woord van belang is. Laat dat vooral lekker los! The Tragedy of Macbeth is prima te volgen als je niet elke flard gesproken informatie meekrijgt. Het acteerwerk en de beeldtaal maken alles duidelijk wat je moet weten. De rest is simpel: als je prachtig klinkende teksten in je film kunt stoppen, waarom zou je dat niet doen?

The Tragedy of Macbeth is te zien bij Apple TV+