Regie: Charlie Kaufman | Scenario: Charlie Kaufman | Cast: Jessie Buckley (jonge vrouw), Jesse Plemons (Jake), Toni Collette (moeder), David Thewlis (vader), e.a. | Speelduur: 134 minuten | Jaar: 2020

Het is jammer dat I'm Thinking of Ending Things niet in de bioscoop te zien zal zijn. Zonder afleiding van je telefoon of andere huiselijke omstandigheden kun je helemaal opgaan in deze film. Vanwege het surrealistische verhaal, de mooie beelden en de enorme hoeveelheid details, die je makkelijker mist op je tv. Aan de andere kant betekent de release op Netflix wel dat je de film makkelijk opnieuw kunt kijken. Dat is geen overbodige luxe. Zo kun je al die details en Kaufmans beslommeringen over ouder worden, sterfelijkheid, liefde en vooral connecties tussen mensen (of het gebrek daaraan) nog eens over je heen laten stromen.

Bovendien was I'm Thinking of Ending Things zonder Netflix misschien niet eens tot stand gekomen, of misschien had dat nog jaren kunnen duren. Charlie Kaufman werd begin deze eeuw beroemd dankzij zijn scripts voor Being John Malkovich, Adaptation en Eternal Sunshine of the Spotless Mind. Dat is sowieso bijzonder, want hoe vaak worden scriptschrijvers nou echt bekend? Maar toen hij zijn scripts ook zelf ging regisseren, ging het hem een stuk minder voor de wind. Zijn regiedebuut Synecdoche, New York werd gemengd ontvangen en flopte, en het duurde zeven jaar voordat hij een tweede film in de bios kreeg, de animatiefilm Anomalisa, die ook al geen groot succes was.

I'm Thinking of Ending Things heeft ogenschijnlijk een simpel verhaal. Een jonge vrouw gaat de ouders van haar nieuwe vriend Jake ontmoeten, die op een afgelegen boerderij wonen. 's Avonds laat gaan ze weer terug naar huis met de auto. Maar vanaf het begin is er al iets vreemds aan de hand. De jonge vrouw denkt erover om er een einde aan te maken en soms reageert Jake alsof hij die gedachte kon horen. Overigens wordt nooit duidelijk waar ze een einde aan wil maken: wil ze zelfmoord plegen, wil ze hun relatie beëindigen, of toch iets anders?

Deze onzekerheid en ambiguïteit zijn fundamenten van I'm Thinking of Ending Things, waarin de realiteit steeds meer op losse schroeven komt te staan. De gesprekken die ze wel hardop voeren, variëren van diepzinnig tot ontzettend pretentieus, van poëtisch tot ongemakkelijk. Zowel dat ongemakkelijke als de mooie momenten worden versterkt door de kleurrijke, claustrofobische cinematografie van Lukasz Zal (Cold War).

Dat deze gesprekken geen grauw geneuzel worden, is te danken aan Jessie Buckley en Jesse Plemons als het jonge koppel, die fijn de existentiële angst weten over te brengen die ten grondslag ligt aan het werk van Kaufman. Even sterk zijn Toni Collette en David Thewlis als de ouders van Jake, in wiens huis I'm Thinking of Ending Things helemaal surrealistisch wordt. Tijdens het diner verandert een aantal keer wat op tafel staat, net zoals het kapsel en de naam van de jonge vrouw veranderlijk zijn. Heet ze Lucy, of Louise, of toch Amy?

Zelf begint ze er ook aan te twijfelen. En dan is de vader van Jake opeens stokoud en dementerend, waarna de jonge vrouw een even jonge moeder tegenkomt, die Jakes speelgoed aan het opruimen is. In Jakes oude kamer staat een urn met de as van zijn hond, terwijl de jonge vrouw die toch nog net geaaid heeft. Er staan veel boeken op de plank. Eén daarvan is een verzameling filmrecensies van Pauline Kael, die in een flits voorbijkomt. Later, op de terugweg in de auto, citeert de jonge vrouw rijkelijk uit één van die recensies, over de klassieker A Woman Under the Influence. Niet toevallig een film waarin een vrouw haar grip op de realiteit verliest.

Zo is I'm Thinking of Ending Things als een labyrint opgebouwd, waarin alles in elkaar vervlochten is, maar tegelijkertijd als een kaartenhuis in elkaar stort. De existentiële onzekerheid van het bestaan wordt zover doorgevoerd dat we niet eens meer zeker kunnen zijn of we opgaan in de verwarring van de jonge vrouw, of dat zij überhaupt niet bestaat en een projectie is van Jakes mislukte pogingen om een echte connectie met een vrouw te maken. I'm Thinking of Ending Things nodigt uit om meerdere keren bekeken te worden, hoewel dat niet per se tot volledige zekerheid en begrip zal leiden. Onzekerheid over het bestaan is immers het punt. Het enige waar we wel zeker van kunnen zijn is dat Charlie Kaufman weer een mooie, melancholische film heeft gemaakt. Of, zoals de jonge vrouw op een gegeven moment zegt: "Beautiful, but in a bleak, broken kind of way."

I'm Thinking of Ending Things is te zien bij Netflix.