Kort na het afronden van An Elephant Sitting Still, maakte debuterend filmmaker Hu Bo een eind aan zijn leven. Hij was negenentwintig jaar oud. Het is onmogelijk om de film niet in het licht van Hu Bo's zelfmoord te zien. De vier uur durende film voelt soms als een hopeloze schreeuw om hulp. Maar hoe troosteloos en naar het leven van de vier hoofdpersonen ook overkomt, ze vinden toch momenten van hoop. An Elephant Sitting Still is niet slechts vier uur deprimerende misère, maar een hardnekkige zoektocht naar menselijkheid en waardigheid in een wereld die beide lijkt te willen uitwissen.
Het symbool van die hoop is de olifant uit de titel, die volgens de overlevering in de Noord-Chinese stad Manzhouli, vlak bij de grens met Rusland, gewoon stilzit en de wereld negeert. Konden de vier personages die we een dag lang volgen dat maar, de wereld negeren en even rust vinden. Maar zo simpel is het leven niet voor schooljongen Wei Bu, die een klasgenoot per ongeluk van de trap heeft geduwd en op de vlucht moet voor diens oudere broer, gangster Yu Cheng.
Cheng wil echter helemaal geen gangster zijn en ook zijn broertje niet wreken. Ondertussen weegt een affaire met de conrector zwaar op Huang Ling, een andere klasgenoot van Wei Bu, net als het onverantwoordelijke gedrag van haar alcoholische moeder. Hun levens vermengen zich één dag met dat van de weduwnaar Wang Jin, wiens kinderen hem uit zijn appartement en in een bejaardenhuis willen hebben zodat ze het appartement voor zichzelf kunnen hebben.
Het is een lange, uitputtende dag voor de vier hoofdpersonen en de mensen om hen heen. Elke scène bestaat uit één, soms indrukwekkend lang aangehouden camerabeweging die veelal in close-ups mensen volgt. Mensen die zich door een troosteloos, grijs industrieel landschap bewegen. Mensen die allang zijn opgehouden goed met hun naasten te communiceren. Aan gelijkgestemden vertellen ze dat de wereld een woestenij is, het leven pure pijn is of dat het nooit beter zal worden. Het bestaan lijkt in An Elephant Sitting Still een zinloze chaos.
De druk van depressie wordt versterkt door economische druk. Economische noodzaak hangt in combinatie met opportunisme als een schaduw over het gebroken arbeidersgezin waaruit Wei Bu komt. En over Huang Lings verhouding met de conrector, over Yu Chengs gedwongen leven als gangster en over de motivatie voor Wang Jins kinderen om hem zijn huis uit te werken.
Ondanks de onafgebroken, overweldigende grauwe bitterheid, die je dankzij de claustrofobische stijl na vier uur goed voelt, klinkt toch die strijd om hoop door. Dat er misschien een mogelijkheid is om rust te vinden binnen de muren van de wereld die van alle kanten op je af blijven komen, een spirituele stilte. Hu Bo vond deze uiteindelijk niet, maar hij laat een monumentale film achter met een ambigu einde: is het laatste geluid dat we horen er één van hoop, wanhoop, woede, weerstand of iets anders?
