Eén van de meest charismatische en emotionele Zweedse films van de afgelopen jaren was Let the Right One In. De boekverfilming, die later ook nog een Amerikaanse remake kreeg, combineerde horror met drama. Gesitueerd in een Stockholmse buitenwijk in de jaren zeventig zagen we de bijzondere vriendschap tussen een onzeker jongetje en een buurtgenootje dat tevens vampier was.
Let the Right One In (het boek én de film) werd geschreven door John Ajvide Lindqvist. Hij is ook verantwoordelijk voor het korte verhaal Gräns dat als film is opgerekt naar bijna twee uur. De officiële Zweedse Oscarinzending biedt wederom een bijzondere combinatie van genres, met opmerkelijke overeenkomsten met de voorganger. Centraal staat de existentiële vraag die velen van ons hebben: wie zijn we en áls we er al bij horen, waarbij dan? Voor het verrassingselement en het dramatische effect kun je maar beter zo weinig mogelijk te weten komen over het verhaal.
Een korte aanzet zonder spoilers dan. Douanemedewerkster Tina is niet bepaald moeders mooiste, maar ze beschikt over een bijzonder talent. Ze heeft namelijk het vermogen om angst en schaamte bij passagiers te ruiken. Moeiteloos pikt ze dan ook smokkelaars en andere criminelen eruit die aankomen op de veerpont uit Denemarken. Zo lukt het haar een kinderpornonetwerk op te sporen, al weet haar bazin niet hoe ze dat heeft geflikt.
Thuis bevindt de vrouw zich in een vervreemdende situatie. Tina leeft samen met een hondentrainer, maar of de twee nou echt een relatie hebben blijft wat diffuus. De honden van haar huisgenoot gaan elke avond dat Tina thuiskomt door het lint, maar tegelijkertijd komen de dieren uit het omringende bos kalm op haar aflopen. Op een werkdag komt Tina oog in oog te staan met een man die haar uiterlijke kenmerken met haar deelt. Misschien weet hij wel meer over haar achtergrond.
Gräns is een eigenzinnig modern sprookje dat draait om de vraag of je mensen in je directe omgeving wel kunt vertrouwen en waar je eigenlijk thuishoort. Tina's dementerende vader houdt vol dat zijn dochter aan dat bijzondere litteken op haar onderrug is gekomen omdat ze op jeugdige leeftijd op een steen is gevallen. Maar Tina gaat steeds meer aan alles en iedereen twijfelen; misschien is haar hele leven wel gebaseerd op leugens.
De Zweedse filmmaker Ali Abbasi toont ons een troosteloze druilerige wereld, die voor zijn hoofdpersoon een onoverzichtelijke rotzooi is. Maar tevens biedt Abbasi ons een bijzondere vorm van genegenheid, omdat er voor Tina steeds meer duidelijk wordt en de nieuwe man in haar leven, Vore, steeds meer puzzelstukjes op hun plek legt. Daarnaast is Gräns tevens een kritiek op de huidige samenleving, waarbij sterk de behoefte bestaat om ergens bij te horen en alles wat vreemd is met de nek aan te kijken.
Tina wordt niet zozeer op haar uiterlijk beoordeeld, maar past duidelijk niet in het plaatje. In het oorspronkelijke werk van Lindqvist kwam de verhaallijn rondom het kindermisbruik niet voor, maar in deze verfilming vormt het een brute, bittere aanvulling op het verhaal van Tina en Vore. Alles wat mooi is heeft een lelijke kant.
Tina wordt vertolkt door actrice Eva Melander, een prachtige blonde verschijning. Melander weet moeiteloos door de flinke lagen grime en protheses op haar gezicht heen te spelen en de menselijkheid van haar personage te benadrukken. Het heeft geresulteerd in een hele bijzondere filmervaring, waarvan het nog maar de vraag is of het Oscar-comité de schoonheid ervan weet te omarmen. Er zit in ieder geval één van de vreemdste seksscènes ooit in en dat zal voor de Amerikanen een brug te ver zijn.
