Living the Light - Robby Müller biedt een uitzonderlijke blik op het leven van een van de grootste cinematografen die Nederland ooit heeft gekend. Niet zozeer een inkijk ín zijn leven, maar vooral hóé hij leefde: altijd onderweg, zelden ergens geankerd. Net zoals de beelden die hij schoot was Robby Müller voortdurend in beweging en fixeerde zich nooit op één vast punt. Met zijn camera als knapzak reisde Müller de hele wereld over en werden zijn beelden onderdeel van zijn leven. In Müllers wereld is 'kijken' en 'filmen' een en dezelfde handeling.
Dit jaar overleed de alom gevierde cinematograaf na een lang ziekbed in zijn woonplaats Amsterdam; dezelfde plek waar het EYE Filmmuseum twee jaar eerder een grote tentoonstelling aan zijn oeuvre wijdde. "Master of Light" werd hij daar genoemd, want Müller leefde voor het licht. In de openingsbeelden van Living the Light - Robby Müller zien we Müller met zijn handcamera de zon filmen. Hij houdt zijn hand voor de zon en laat af en toe speels het licht door zijn vingers glijden, terwijl hij tegelijkertijd de lens beschermt tegen complete overbelichting; een spel met licht dat hij gedurende zijn hele carrière blijft spelen.
"It looks simple. But simplicity takes a lot of work", zegt Agnès Godard terecht over het werk van Müller. Zij en vele anderen (zoals vaste partner Wim Wenders, Lars von Trier en Jim Jarmusch) spreken lovende woorden over de kwaliteiten die hij bezit. Wie naar de beelden van Müller kijkt, kijkt naar iets oneindigs. Müller kijkt waar bijna niemand anders zoekt: in het moment. Misschien was dat ook de reden waarom hij en grote Hollywoodproducties nooit hand in hand gingen. Müller werkte losjes, al dan niet uit de maat, en intuïtief. Niet volgens harde regels of bindende scripts. Zijn technische behendigheid en zijn fetisj voor alles wat licht en donker is, maakt alles wat hij draait simpelweg indrukwekkend. Of hij nu rondtollend om zijn eigen as draait in Breaking the Waves, je overdondert met flets en vals kleurgebruik in Der Amerikanische Freund of de camera vogelvrij meebeweegt met de personages in een van Wenders vele roadmovies: Müller is altijd aanwezig en altijd dáár.
Deze en vele andere voorbeelden haalt documentairemaakster Claire Pijman aan. Ook kreeg zij toegang tot Müllers persoonlijke videodagboeken, polaroids en ander biografisch materiaal die zij logischerwijs, samen met Müllers professionele werk, voor zichzelf laat spreken. Aangevuld met prachtige, intieme verhalen van Müllers vrienden en bekenden, is Living the Light - Robby Müller een ultieme hommage. Niet alleen aan zijn werk, maar ook aan Müller zelf.
Müller werkte ijverig samen met de grootsten uit de filmwereld, maar was net zo graag thuis bij zijn gezin of alleen. Ook tijdens die persoonlijke momenten bleef hij loyaal aan zijn vak en ging de camera nooit uit. Hij filmde alles: zijn naaste omgeving, de plekken waar hij kwam, de dingen om hem heen en natuurlijk het licht dat hem altijd bijstond.
Müller sprak het liefst door beeld, minder door taal. In een geweldige scène zien we Müller languit gestrekt, met zijn witte sportsokken nog aan, op zijn bed liggen. Debussy pingelt kalmpjes op de achtergrond en Müller kijkt de camera in. Vanuit zijn Amerikaanse hotelkamer spreekt hij zijn moeder toe die op dat moment in Nederland zit. Alles ademt hotel (een onpersoonlijke en smakeloos ogende kamer), maar daar maalt Müller niet om. "Ik ben vandaag lekker in het meer wezen zwemmen. Tja, ik weet niet wat ik morgen ga doen. Waarschijnlijk wat door de stad wandelen met mijn camera". Hij sluit zijn zegje af met nog enkele formele opmerkingen over hoe het gaat en waar hij nu mee bezig is. Meer staat er niet op zijn notitiebriefje dat hij voor zich heeft liggen voor het geval hij iets vergeet te zeggen. Het typeert een groot deel van zijn leven: als een nomade gestrand op een vreemde plek, maar toch oogt hij verzadigd. Zijn camera ligt immers binnen handbereik.
Voor velen is Müllers werk van enorme waarde. Hij introduceerde een nieuwe manier van registreren en dus ook van kijken. Contemplatief bladeren we door verschillende bladzijden uit zijn leven waarin dit duidelijk wordt. Begeleid door het echoënde gitaargetokkel van SQÜRL (de band van Jim Jarmusch) maakt de een na de ander nederig een diepe buiging voor Müller door middel van anekdotes en mooie verhalen. Living the Light - Robby Müller is een waardig portret dat Müller helaas nooit zelf kan zien, maar gelukkig eigenhandig heeft doorleefd. Laten we hopen dat zijn beelden voor altijd belicht zullen blijven.
