Het commercieel uitmelken van kunst is zelden een goed plan. Het afbeelden van het Melkmeisje van Vermeer op een mok of Dali op een sleutelhanger of T-shirt degradeert het werk van de kunstenaar aanzienlijk. De kunstwerken spreken een groot publiek aan, maar de exclusiviteit gaat verloren als ze op allerlei objecten opduiken.
Hetzelfde is er aan de hand met het werk van Vincent van Gogh. Zijn oeuvre, op de vroege en door Japan geïnspireerde werken na misschien, is zo ongelooflijk herkenbaar dat je er zelfs in de publieke ruimte niet meer omheen kan. Het was dan ook een behoorlijke gok om uitgerekend Van Goghs schilderijen te gebruiken voor een animatiefilm. Zou het niet potsierlijk of (edel)kitsch worden? De liefhebbers kunnen gerust zijn: Loving Vincent is naast een artistieke tour de force een klein meesterwerk.
De ontstaansgeschiedenis van het Pools-Britse project is er een die zich enkel laat uitdrukken in superlatieven. Het was een monnikenwerk om de eerste geheel met de hand geschilderde animatiefilm tot stand te laten komen. Een hele fabriekshal met honderdvijfentwintig schilders werkten aan het ruim negentig minuten durende project, dat uit meer dan vijfenzestigduizend frames bestaat.
Voor het verhaal werden werkelijkheid en fictie met elkaar vermengd. Het draait om de zoon van Van Goghs postbode die een jaar na de dood van de Brabantse schilder diens laatste brief moet bezorgen bij broer Theo van Gogh. De jongeman, die luistert naar de naam Armand, gaat op reis naar Parijs om de nalatenschap en de dood van de schilder te onderzoeken.
Stilistisch laat Loving Vincent zich in tweeën delen. Het hier en nu is gebaseerd op bekende schilderwerken van Van Gogh en wordt afgewisseld met zwart-witscènes die de flashbacks weergeven. Deze laatste staan los van de zo kenmerkende stijl van Van Gogh en kwamen met behulp van de rotoscoop tot stand, waarbij over live-actionfilmbeelden heen werd geschilderd. Het is een slimme keuze om deze twee af te wisselen aangezien Van Goghs stijl zo kleurrijk en intens is dat anderhalf uur een visuele kernbom zou worden.
Bovendien zijn de rotoscoopscènes dynamischer en vloeiender dan de wat houterigere sequenties gebaseerd op de wereldberoemde schilderijen. De makers zijn er echter in geslaagd zich een idee te vormen van wat zich mogelijk buiten de lijsten van de meesterwerken heeft afgespeeld of hoe het er vanuit een ander gezichtspunt uit zou kunnen hebben gezien.
Het resultaat is een dynamisch geheel, waarbij de schilderijen van Van Gogh een unieke wereld vormen waarbij zaken en stijlen prachtig in elkaar overvloeien. Dit wordt gecombineerd met een educatief, maar spannend misdaadverhaal waarin de (bedachte) theorie wordt onderzocht of iemand anders dan Vincent hem van het leven heeft beroofd.
Het had op zo veel denkbare vlakken mis kunnen gaan bij Loving Vincent maar dat doet het niet. Dit is een ongeëvenaard met veel devotie en liefde opgetuigde animatiesensatie die je op een groot (bioscoop)doek moet gaan zien. In het Brabants Museum is zelfs een tentoonstelling gewijd aan deze animatiefilm.
