'Het beste lidwoord is lul'. Met grote afstand de beste quote uit Spaak, de nieuwe van Steven de Jong. De oneliner komt uit de mond van het zwaar verslaafde vriendinnetje van wielrenner Luuk, die aan haar 'spul' komt door betaalde seks te hebben. Het is de enige noemenswaardige quote omdat ze zo vreselijk plat is. Dat zegt wat.
De Jong, bekend van De Schippers van de Kameleon en De Hel van '63, maakt zijn films voor een appel en een ei. Het mag allemaal niet te veel kosten en dat zie je er ook wel aan af. Als er een inval in een Zweedse gevangenis plaatsvindt wegens een ontsnapping toont de Friese filmmaker wat rennende agenten en wat scheurende politiebusjes. Snelle montage, dichtgeplamuurd met een door beats gedomineerde soundtrack en we geloven het wel, moet De Jong gedacht hebben.
Maar hiermee onderschat de filmmaker zijn publiek. Voor Spaak baseerde hij zich op het autobiografische boek van Paul Rood en kreeg hulp bij het scenario van Dick van den Heuvel. Dat heeft weinig geholpen. Het verhaal van fietser Luuk werd losjes op dat van Rood geënt. Het is een succesvolle jongen met naast een talent op de pedalen een ongekend talent om een zooitje van zijn leven te maken.
Luuks rijke pa kan niets anders roepen dan dat zijn zoon een schande voor de familie is en het nooit met wat hem gaat worden. Vriendinnetje Vanessa is dus verslaafd en gaat vreemd bij het leven, al dan niet tegen betaling. Luuk wordt uit zijn kamer getrapt omdat hij achter loopt met de huur en van zijn opleiding scheikunde gegooid omdat hij stiekem pretpilletjes produceert en bij ontdekking zijn docent in elkaar trimt. Hij groeit uit tot smokkelaar met alle problemen van dien.
Als je De Jong ergens op mag aanspreken dan is het wel het gemak waarmee hij een verhaal vertelt. Snelle onaffe scènes plakt hij aan elkaar met heel veel muziek. Hij werkt hierbij met een hoofdrolspeler met misschien een knap koppie maar met teleurstellend weinig acteercapaciteiten. Het lijkt zelfs op zijn medespelers af te stralen. Onder hen vinden we Raymond Thiry als zijn pa in een handjevol scènes of Aart Staartjes als zijn stugge coach annex rijwielhandelaar die weer op een hele andere manier hard voor Luuk is.
In het woordenboek van de regisseur komt de term 'doseren' niet voor. In moordend tempo wordt er een bak aan ellende en verwikkelingen over de kijker uitgestort. Zo zitten we ineens in Zweden waar onze Luuk na een best aardige actiesequentie in de problemen belandt. Een waargebeurd RTL 4-drama is er niets bij, maar de film mist alle nuance en verdieping. Hierdoor beklijft niets.
Het plot bevat meer slordigheidjes. Zo wordt nergens duidelijk wat Luuk nou echt motiveert. Uit terloopse opmerkingen moeten we daarnaast maar opmaken dat hij niet slechts een amateur is maar een veelbelovend sportman. Als hij een roer om moet gooien maken we kennis met zijn intrinsieke motivatie, ingegeven door anderen welteverstaan.
Het is een ernstige constatering dat hier belastinggeld in is gaan zitten. Spaak rijdt zichzelf al vroegtijdig in de wielen en doet aan als een afstudeerfilm met veel overhippe stijlmiddelen die slaan als een tang op een varken en zorgen voor een opgefokt sfeertje.
Goed dan, nog een leuke om mee af te sluiten: als Vanessa bezoek krijgt van Luuk zegt ze dat ze druk is; ze is aan het neuken. Om vervolgens doodleuk te bekennen dat ze niet weet hoe haar bedpartner heet, want hij ligt te slapen. Het zegt alles over de slordigheid waarmee dit wielerdrama is opgezet.
