Neon Bull
Recensie

Neon Bull (2015)

Mannelijkheid en vrouwelijkheid vloeien in elkaar over in deze Braziliaanse mix van sobere en extravagante beelden over een rodeoknecht die droomt van een carrière als modeontwerper.

in Recensies
Leestijd: 3 min
Regie: Gabrie Mascaro | Cast: Juliano Cazarré (Iremar), Alyne Santana (Cacá), Carlos Pessoa (Zé), Maeve Jinking (Galega), e.a. | Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2016

De Braziliaan Iremar opereert binnen een ruwe wereld. Hij maakt deel uit van een ‘vaquejada’, een in Noord-Brazilië zeer populaire maar eveneens controversiële rodeo, waarbij cowboys te paard een stier tot struikelen brengen door aan zijn staart te trekken. Iremar is verantwoordelijk voor het stroef maken van de staart met zand, zodat er meer grip op het dier is. Het is voor buitenstaanders een gruwelijk, dieronterend tafereel, maar de liefhebbers van het evenement hebben hier weinig boodschap aan. Voor Iremar is de rondreizende rodeo vooral een manier om zijn boterham te verdienen, maar het is een wild en onzeker bestaan. De stoere man heeft echter nog een andere grote passie: kleding ontwerpen. Zijn (werk)omgeving maakt er nauwelijks een punt van dat de sterke Iremar zich met mode bezighoudt. Zo af en toe volgt een vileine opmerking, maar Iremar staat zijn mannetje en laat zich zeker niet zijn droom op een grote doorbraak afnemen.

Het op sociaal-realisme geënte Neon Bull is in vele opzichten een allegaartje. Het behandelt uiteenlopende thema’s als de rol van de man in de traditionele Zuid-Amerikaanse maatschappij, dat vergeven is van het machismo. De natuur en aspiraties van Iremar zijn hier lastig in te passen, maar ook dan wordt er geredeneerd vanuit de gedachte dat alles in een lekker overzichtelijk, maar beklemmend hokje moet kunnen worden geplaatst. Dan is er nog het harde realisme waarmee Iremar zich dagelijks omringd voelt, maar dat wordt doorbroken door zijn dromen. In haast surrealistische danssequenties zien we vrouwen met een paardenkop die in de creaties van Iremar het veelal mannelijk publiek het hoofd op hol brengen. En er is de zinderende seksualiteit die Iremar in zich draagt, maar ook over zich afroept. Op een dag ontmoet hij een vertegenwoordigster in parfum die tevens als nachtwaker in een enorm kledingbedrijf werkt. Voor Iremar is dit het walhalla van alles waar hij naar verlangt en het is geen straf dat de dame zelf ook geen onaantrekkelijke verschijning is.

Filmmaker Gabriel Mascaro zoekt voortdurend de scheidslijnen tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid op. Naast de voor buitenstaanders diffuse interesses van de hoofdpersoon, staan de dames met wie Iremar werkt hun mannetje. Naast de voor velen traditionele taken als schoonmaken en koken, zijn ze niet emotioneel of financieel afhankelijk van mannen. Ze omarmen hun seksualiteit en vrouwelijkheid en Mascaro deinst er niet voor terug om ze deze expliciet te laten uitdragen. Zo zien we een erotisch treffen tussen Iremar en de nachtbewaakster die hoogzwanger is en Iremars zus koopt haar strings vanuit haar vrachtwagen in het bijzijn van haar dochter. Mascaro wil uitdragen dat ook een ingesleten concept als genderidentiteit aan verandering onderhevig is, zelfs in een traditionele cultuur als die van Brazilië. Niet voor niets speelt Neon Bull zich af in een regio waar de kledingindustrie haast wedijvert met de vaquejada. Zo krijgt de abstracte thematiek zelfs een concreet gezicht.

Deze dualiteit sijpelt in elke belangrijke scène door. Dit is niet altijd overduidelijk, maar vaak fijnzinnig subtiel. Mannen die zonder schaamte met elkaar baden bijvoorbeeld, of de jonge leeftijd waarop Iremars nichtje met haar eigen vrouwelijkheid en die van haar moeder geconfronteerd wordt. Mascaro kent hierbij geen compromissen, maar vulgair of ordinair wordt het nooit. Het ontbreekt ons kaaskoppen wellicht aan het temperament om onze eigen seksualiteit te omarmen. Maar waar je ook ter wereld bent: genderidentiteit blijft een complex gegeven, waarbij wij onze stelregels en hokjesdenken moeten loslaten. In dat opzicht is Neon Bull een belangrijk hoofdstuk in een langdurig bewustwordingsproces.