Terwijl Poetin hard zijn best doet om het Russische volk en de wereld te overtuigen dat zijn land nog immer een onverwoestbare grootmacht is, blijft 's lands arthousecinema een genuanceerder beeld van de landsgeest belichten. Corruptie, verraad en kleinmenselijk leed vormen alledaagse thema's in de sociale drama's die in het buitenland voor vertoning worden opgepikt. Zo ook in het werk van Boris Khlebnikov, die met A Long and Happy Life een punt zet achter diens trilogie over keuzevrijheid en onvermijdelijkheid, die hij begon met Free Floating en Help Gone Mad. Geïnspireerd door, ironisch genoeg, de Amerikaanse klassieker High Noon levert hij een moderne Russische western af waarin hij benadrukt hoe dun gezaaid eerlijke mensen in eigen land zijn en hoe hun keuzes juist niet dat Lange en Gelukkige Leven opleveren dat zij voor ogen hadden en dat hun president voor zijn volk claimt na te streven.
Evenals zijn Amerikaanse voorbeeld uit 1952 voert Khlebnikov een held tegen wil en dank ten tonele die moet kiezen tussen een eigen leven en de rol die de mensen onder zijn bescherming hem toebedelen, waarop verraad onder de eigen gelederen hem de strijd in eenzaamheid doet voortzetten. In A Long and Happy Life maken we kennis met Sascha, de bedrijfsleider van een collectieve boerderij in een kleine Noord-Russische gemeenschap. Het leven is er hard, het werk zwaar en de natuurlijke omgeving genadeloos. Liever zou hij naar de stad willen terugkeren, samen met zijn vriendin Anna. Al snel krijgt hij die kans, want van hogerhand komt het bevel dat de boerderij wordt opgedoekt. Met een flinke som geld in zijn zak kunnen Sascha en Anna terug naar de beschaving. Echter, de mensen onder zijn hoede blijven met lege handen achter. Dus wanneer zij protesteren, wordt Sascha gebombardeerd tot verzetsleider die hun boerderij open moet houden. Een achterhoedegevecht, zo weet hij, maar Sascha is geraakt door hun vertrouwen en poogt aldus de dreigende verandering af te wenden. Zelfs als hem dat de kans op het leven waarvan hij droomde ontzegt en het hem in conflict brengt met vriendin en superieuren.
Uiteraard is A Long and Happy Life een ironische titel, want voor Sascha wordt het omgekeerde al snel bewaarheid. In contrast met de titel is de film juist kort en bruut. En blijkt de strijd niet alleen kansloos, maar vooral zinloos. Want Sascha's beschermelingen zijn toch niet zo loyaal aan hun onversaagde leider als vermeend, maar grijpen vooral hun eigen kansen om het zinkende schip te verlaten, waar Sascha de zijne liet liggen voor hun bestwil. Het klinkt als een sociale satire, maar de zwarte humor van de ironie wordt door Khlebnikov ingeperkt door het drama. De schrijnende situatie wordt niet met een lach geserveerd, want de regisseur voert met zijn onrustige camerawerk de onderhuidse spanning langzaam op tot een kookpunt dat, niet verrassend gezien de inspiratiebron, wordt gevormd door een vuurgevecht.
Dat de weg richting het onvermijdelijke einde wordt bewandeld door een hoofdrolspeler wiens optreden het charisma ontbeert dat het scenario suggereert is jammer. Alexandr Yatsenko is geloofwaardiger als omkoopbare lagere autoriteit dan als onvrijwillige verzetsstrijder. Dit mankement wordt enigszins gecompenseerd door de sterke acteurs die het onderdrukte volk spelen. Hun doorgroefde koppen vormen een fraaie weerspiegeling van het effectief ingezette grauwe landschap. Want zoals het een western betaamt, vormt de natuur ook al is die hier koud en nat, in plaats van warm en droog een belangrijke metafoor voor de onverbiddelijkheid van de menselijke lotsbestemming. Khlebnikov benadrukt dit in A Long and Happy Life voortdurend door de shots van de voortstromende river waaraan het dorp grenst, die herinneren dat Sascha slechts optreedt als steentje in een onveranderende beweging voorwaarts, in plaats van als rots in de branding tegen onrecht. De boodschap is direct duidelijk, maar met zijn onophoudelijke close-ups van het water maakt Khlebnikov zich snel schuldig aan herhaling.
Toch sluit A Long and Happy Life Khlebnikovs trilogie geslaagd af. Eens te meer vormt het sluiten van voorzieningen door onachtzame bureaucraten en het eindigen van een status quo die plaats maakt voor onzekerheid een treffende leidraad in een relaas over het maken van harde keuzes in een valse strijd tegen de onvermijdelijkheid. De film is een doeltreffend kleinschalig, fatalistisch drama, waarin één man vecht tegen keuzes die al voor hem gemaakt zijn. In deze realistische neowestern wordt de enige eerlijke persoon het slachtoffer van de ondankbare gemeenschap die hem op zijn voetstuk verhief, waardoor hij de kans op het zelfgegunde leven uit de titel verspeelt. Waarmee Khlebnikov opnieuw bevestigt dat, ondanks alle strijdbare taal van haar leiders, het nog lang niet rozengeur en maneschijn is in Rusland.
