Hij was eerder al tegen wapenhandel (Bowling for Columbine) en verontwaardigd over de beeldvorming rondom terrorisme (Fahrenheit 9/11). Documentairemaker Michael Moore stort zich nu op de gezondheidszorg in droomland Amerika. Een pittig onderwerp, want naast een abominabele toestand van het zorgstelsel zelf, wekt Moores gewroet en kritiek ook weer de nodige irritatie op bij gouwe ouwe tegenstander George W. Bush.
Het is een vertrouwd recept geworden: de goedmoedige Moore spreekt gewone mensen en laat met zijn cynische voice-overcommentaar zijn afkeer doorklinken. Van het Amerikaanse zorgstelsel dit keer, want daar is schrikbarend veel mis mee. Het is zelfs zo onbetrouwbaar en wankel dat het als Nederlander ongeloofwaardig overkomt. Neem de 22-jarige vrouw die aan een ernstige vorm van kanker leed. Uiteraard had ze een aantal behandelingen nodig, maar toen ze de kosten wilde declareren bij de verzekeringsmaatschappij waar ze keurig een polis had afgesloten, kwam deze met een wonderlijke verklaring: ze zouden niets uitkeren, want mevrouw was te jong om kanker te krijgen. Verscheidene doktersverklaringen en een kaalgeschoren hoofd ten spijt.
Miljoenen mensen in de Verenigde Staten lopen rond zonder verzekering, want in tegenstelling tot de zorg in landen als het onze, is de Amerikaanse bevolking overgeleverd aan op winst beluste particuliere bedrijven. Die dus soms nogal vreemde keuzes maken bij het al dan niet vergoeden van ziektekosten. Moore probeert te achterhalen hoe dit chaotische geheel ooit heeft kunnen ontstaan en neemt daarvoor met name Nixons praktijken onder de loep en de poging van Clinton om de boel te reorganiseren. De conclusie: Europa zorgt erg goed voor haar burgers en Amerika maakt er maar een potje van. Essentieel bij een Moore-documentaire is natuurlijk de vraag wat president Bush hierover te zeggen heeft en via welke slinkse weggetjes hij zich eruit probeert te wurmen. De eerste man van Amerika is dan ook veelvuldig te zien in niet altijd even bewonderenswaardige posities. Want ook Bush kan moeilijk verklaren waarom vrijwilligers die op 11 september 2001 mensen onder het puin vandaan haalden en nu luchtwegproblemen hebben, voor medische hulp naar Cuba moeten afreizen.
Het is eerder al gezegd en we zeggen het gewoon weer: Moore is niet zo van de hoor en wederhoor. Hij bepaalt zijn standpunt en zoekt daarbij de argumenten, interviewkandidaten en regelgevingen die hem daarin sterken. Dat is dan ook het punt van kritiek dat de tegenstanders van de documentairemaker te berde brengen: een evenwichtig verslag is het allerminst. Maar: feit blijft dat Moore wel degelijk een punt heeft én hard maakt in Sicko. De gezondheidszorg in Amerika ís een onbegrijpelijk en oneerlijk systeem en we hébben het stukken beter hier in Europa. Met dat gevoel loop je dan ook de bioscoop uit, hetgeen voor het Amerikaanse publiek natuurlijk een stuk minder plezierig moet zijn. Toch zou het wel eens prettig zijn om een documentaire van Moore te zien waarin hij ook mensen aan het woord laat die het níet met hem eens zijn. Of, nog beter, dat hij het eens keertje zonder George W. Bush weet te stellen.
