Oorlogswinter is de verfilming van de bestseller van Jan Terlouw. De film vertelt over de belevenissen van de veertienjarige Michiel tijdens de ijskoude winter van 1945. De Tweede Wereldoorlog is nog in volle gang en Michiel beleeft deze vooral als een groot avontuur. Dit avontuur neemt volwassen vormen aan wanneer hij voor een Engelse soldaat moet zorgen. Het verhaal wordt door Martin Koolhoven op een spannende en bekwame manier verteld.
Oorlogswinter is voor een belangrijk deel het waargebeurde verhaal van jeugdboekenschrijver Jan Terlouw. Terlouw heeft de oorlog bewust meegemaakt en heeft een aantal van zijn ervaringen verwerkt in het boek. Terwijl Terlouw met het boek geprobeerd heeft de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog te duiden, is het voor veel personen die het boek gelezen hebben toch vooral een heel spannend jongensboek. Koolhoven heeft dit goed begrepen. De film houdt - zeker voor de jongere kijkers - de spanning er goed in, maar laat daarbij ook ruimte voor de nodige reflectie.
Michiel - een uitstekende rol van debutant Martijn Lakemeier - ziet s avonds vanuit zijn slaapkamer een vliegtuig neerstorten. De volgende dag trekt hij er samen met zijn buurjongen op uit om op zoek te gaan naar souvenirs. Daarbij wordt hij gevangen genomen door de Duitsers, maar weer bevrijd door zijn vader, de burgemeester. In deze eerste tien minuten worden twee zaken duidelijk die cruciaal zijn voor de film. De hang van Michiel naar avontuur en de problematische verstandhouding met zijn vader. Die twee zaken worden verder uitgewerkt in een dramatisch avontuur waarin we Michiel volwassen zien worden. De ontwikkeling van Michiel staat centraal in de film en deze keuze - in het boek had deze ontwikkeling een beperktere rol - pakt goed uit. De kijker wordt aan de hand van Michiel meegenomen in de verschrikkingen van de oorlog. De manier waarop Koolhoven dat doet is subtiel en zorgt daardoor nergens tot sentimenteel of dramatisch geneuzel.
Toch kent die keuze ook zijn beperkingen. De ontwikkeling van Michiel tot jongvolwassene lijkt bijvoorbeeld wel heel snel te gaan. Binnen de kortste keren zien we Michiel kaartspelen met een sigaret in zijn mondhoek en leidt hij in zijn eentje een gevaarlijke reddingsoperatie. Daarbij kent de plot enige onvolkomenheden waardoor enkele scènes onnodig tot verwarring leiden en krijgen sommige spelers te weinig tijd met als gevolg dat relaties onvoldoende worden uitgewerkt. Zo komt de relatie tussen Michiel en zijn moeder niet uit de verf en doet de introductie van Oom Ben, een overigens prima rol van Yorick van Wageningen, wat geforceerd aan. Dergelijke hiaten zijn natuurlijk niet ongebruikelijk bij een vertaling van een boek naar film, maar daarom niet minder storend. Het is echter vooral in het begin van de film dat we deze opmerken. Wanneer het verhaal vordert, lijkt niet alleen Michiel volwassen te worden, maar ook de film zelf. We zien Michiel groeien in zijn rol als verzetsman en tegelijkertijd lijkt ook Martijn volwassen te worden in de rol van Michiel. Daarbij wordt hij overigens uitstekend bijgestaan door zijn zus, zowel in haar rol als in haar acteren. Dit geldt eigenlijk voor alle acteurs in Oorlogswinter. Iedereen speelt op een heel behoorlijk en gelijkwaardig niveau, waardoor er niemand weg wordt gespeeld of iemand een ander overklast. Het is daarbij ook prettig een stel Nederlandse acteurs te zien die gewoon goed werk afleveren en niet zozeer gekozen zijn op basis van hun naamsbekendheid.
De film wordt aldus spannend en meelevend verteld. Het ziet er dankzij het camerawerk van Guido van Gennip en het winterse sneeuwlandschap ook nog eens heel mooi uit. Een groot deel van de film werd opgenomen in Litouwen, maar veel Hollandscher dan de beelden in deze film zullen we niet snel tegenkomen. Het resultaat is een zeer geslaagde Nederlandse oorlogsfilm. Martin Koolhoven bewijst met Oorlogswinter nogmaals tot de top van Nederland te behoren.
