Entre Les Murs begint met een close-up van François Begaudeau, de schrijver van de memoires waarop de film is geïnspireerd. Hij drinkt een kop koffie. Haalt diep adem. En vervolgens volgen we hem naar zijn werkplek: de school, waar we de rest van de film zullen doorbrengen. Tussen de muren. De muren van het leslokaal waar de klas, met dertien tot vijftienjarigen van allerhande afkomst, Franse les krijgt. Maar ook de muren van de lerarenkamer en van het schoolplein. We zien eigenlijk alle aspecten van het leven van een klas, van de lessen over ingewikkelde Franse werkwoordsvormen (en een discussie over het nut daarvan) tot de potjes voetbal op het schoolplein en de rapportvergaderingen.
Beetje bij beetje komt een plot naar voren, maar eigenlijk is dat niet heel belangrijk. Het gaat om de dynamiek van de groep en de dynamiek van het geduw en getrek tussen de leraar en de leerlingen. Er gebeurt niets wereldschokkends, maar op de een of andere manier zijn de alledaagse beslommeringen, die als je zelf op school zit dodelijk saai zijn, opeens fascinerend. Grotendeels komt dat doordat regisseur Cantet heeft gekozen voor een neutrale cameravoering: je wordt nooit in de schoenen van iemand gezet, maar je ziet alles van de zijlijn. Op deze school ben je geen deelnemer maar een toeschouwer. Iemand die van enige afstand op een enigszins sociologische manier naar deze groep en hun interacties kan kijken.
De leerlingen zelf - geen van allen professionele acteurs - zijn duidelijk in hokjes te plaatsen, maar toch minder stereotiep dan je denkt. Er is een brutaal, goedgebekt meisje van Marokkaanse afkomst, Esmeralda. Souleymane is de stoere jongen met een klein hartje. Wei is een Chinese jongen die nog niet zo goed Frans spreekt, maar wel graag erbij wil horen en toch goede cijfers wil halen. Dan heb je nog de nieuwe jongen die wegens slecht gedrag van zijn vorige school is gestuurd en nu braaf wil zijn, en het mooie meisje dat wel stoer wil doen maar eigenlijk niet durft. Dat ze van zulke verschillende culturele achtergronden komen maakt eigenlijk niet eens zoveel uit: het zijn gewoon tieners, op zoek naar zichzelf, en de persoonlijkheden zullen voor iedereen herkenbaar zijn. Bovendien is het grotendeels geïmproviseerde spel zo natuurlijk dat je ondanks jezelf ondergedompeld raakt in deze wereld.
Het is moeilijk te beschrijven waarom de film zo fascinerend is, want op papier klinkt hij niet meer dan licht interessant. Misschien is het de haast terloopse manier waarop er toch drama wordt geïntroduceerd, misschien is het omdat dit een film is over een leraar die eens níet perfect is en die niet alleen maar fungeert als rolmodel om een tiener een belangrijke levensles te leren. Misschien is het omdat nooit naar de goedkope emotie wordt gehengeld, of omdat de gesprekken in de klas soms voelen als een spannende wedstrijd. Hoe het ook zij: het is prima te begrijpen waarom Entre Les Murs iedereen verraste door dit jaar de Gouden Palm te winnen. Het is een film waardoor iedereen zich zou moeten laten verrassen.
[doemaarrood]Lees hier het interview dat regisseur Laurent Cantet aan FilmTotaal gaf.[/doemaarrood]
