Twee dagen nadat Willem van de Sande Bakhuyzen overleed aan de gevolgen van darmkanker gaat zijn nieuwste film in première: Leef!, volgens hemzelf zijn meest persoonlijke film. Hij herkende zich in hoofdpersoon Anna, verloskundige met schrijf-ambities die zich los wil maken van al haar dagelijkse problemen, om eindelijk te kunnen doen wat ze écht wil: leven. Misschien verklaart die verbintenis met de plot waarom Van de Sande Bakhuyzen in interviews zo ontzettend positief was over Leef!, terwijl er eigenlijk behoorlijk veel aan schort.
Net als het meesterlijke Cloaca is ook Leef! gebaseerd op een scenario van Maria Goos. Cloaca was oorspronkelijk een toneelstuk, en dat was aan de verfilming af te zien. Hoewel uiterst degelijk en professioneel hield Van de Sande Bakhuyzen zich duidelijk in, en ging het verhaal voor de beelden. In Leef! had hij de kans om eindelijk alles uit de kast te trekken, en dat pakt niet onverdeeld goed uit. Zeker het eerste uur kent een schitterende beweeglijke cameravoering, die rondkijkt alsof je net wakker wordt. De film zit werkelijk vol flashbacks, visuele presentaties van het onderbewustzijn en Amélie-esque zijplotjes. Overvol zelfs; de film lijkt af en toe uit zijn voegen te barsten van alle vondsten en probeersels. Leef! wil alle kanten op, tegelijkertijd, en trekt zo zichzelf eigenhandig uit elkaar.
Voor een groot deel is dat ook te wijten aan het scenario van Maria Goos, normaal toch een uiterst getalenteerd dialogenschrijfster. Zinnen als Zo herinner ik het me, wat niet wil zeggen dat het zo gegaan is zagen van dik hout splinterdunne planken. Dit gebrek aan subtiliteit wordt nog eens onderstreept door de overvolle plot: een verkrachting, een hartoperatie, een auto-ongeluk, jeugdtraumas, een hernia, een affaire en dat is lang niet alles. Belangrijke inspiratiebronnen waren ensemblefilms als Magnolia en Short Cuts, maar waar die in drie uur tijd het drama verdelen over vele, enigszins gelijkwaardige hoofdpersonen, moet Leef! het doen met een krappe 108 minuten en één hoofdrol. Je bent nog niet bekomen van de ene familiecrisis of de vierde dient zich alweer aan.
Toch is de enorme overdaad aan alles ook het grootste pluspunt van Leef!. Zelden was er een Nederlandse film die zoveel durfde en probeerde. Af en toe lijkt alles ook even te gaan werken, zoals in een zeldzaam rustige scène waarin Anna en haar man op de bank een jointje roken en hardop nadenken over wat ze nog met hun leven zouden kunnen doen. Zulke momenten waarin de personages meer diepte krijgen zijn helaas te karig gezaaid, en we moeten het vooral doen met zinloze sequenties waarin Annas dochters melk, rode verf of scheldwoorden naar elkaar gooien, al dan niet naakt. De film zit zo propvol met dramatische gebeurtenissen dat er voor echt menselijk drama haast geen ruimte meer is. Als Leef! een debuut was geweest had het veelbelovend geheten. Nu is het vooral een teleurstelling.
