Op de Rialto-brug groet de jood Shylock (Al Pacino) de rijke zakenman Antonio (Jeremy Irons), die hem hierop in het gezicht spuugt. Ook in het relatief wereldse en vrijzinnige Venetië van de 16e eeuw is discriminatie van joden aan de orde van de dag.
Antonio wordt benaderd door zijn vriend Bassanio (Joseph Fiennes) met het verzoek hem 3000 dukaten te lenen, zodat hij een kans maakt om de schone jonkvrouwe Portia (Lynn Collins) het hof te maken. Maar aangezien Antonio zijn complete vermogen geïnvesteerd heeft in een aantal schepen die met kostbare lading op de terugweg zijn naar Venetië, kan hij dit bedrag niet opbrengen. In plaats daarvan wendt Antonio zich tot de woekeraar Shylock. Die leent hem het bedrag, maar doet dit op basis van een vrij onorthodox contract. Als het Antonio niet lukt de lening binnen drie maanden terug te betalen aan Shylock, zal deze in plaats van rente te ontvangen een pond vlees uit Antonio's lichaam mogen snijden. Met deze bizarre grap lijkt Shylock de spot te willen drijven met de dubbele christelijke moraal. De christenen mogen immers geen geld verdienen aan het (be-)lenen van geld, maar weten hiervoor wel de verder zo verfoeide joden te vinden.
Het geleende geld brengt ons bij de tweede verhaallijn. Bassanio meet zichzelf de grandeur van een rijke edelman aan, en wint op die manier de hand van de mooie en schatrijke Portia in een 16e eeuwse versie van Prijzenslag. Zoals die dingen gaan in romantische sprookjes maken diverse edelen uit alle hoeken van de wereld vervolgens de verkeerde keuze, en mogen zij huiswaarts zonder bruid, maar mét een wijze morele les. Als Bassanio wél de juiste keuze maakt, lijkt het sprookje compleet. 'En ze leefden nog lang en gelukkig'...
Maar dan neemt het verhaal een dramatische wending. Antonio's schepen vergaan op zee en hij kan Shylock niet op tijd terugbetalen. Onder normale omstandigheden zou die zijn bizarre grap niet hebben doorgezet en met het nodige leedvermaak de rente hebben geïnd, ware het niet dat zijn dochter Jessica intussen van huis is gevlucht met een christen genaamd Lorenzo. Bovendien heeft ze een grote hoeveelheid geld van Shylock meegenomen, én zijn dierbare ring die hij van zijn overleden echtgenote heeft gekregen. Wanneer Shylock hoort dat deze ring is verpatst voor een schattig aapje, groeit zijn afkeer van de christenen in Venetië door deze kwellingen uit tot uitzinnige haat. Hij wil zijn wraak halen en ziet af van terugbetaling van het geleende bedrag. Middels een rechtszaak eist hij de betaling van zijn pond vlees, weg te snijden bij het hart van Antonio. In het juridische steekspel dat volgt worden morele begrippen als gerechtigheid, wraak, genoegdoening en genade uitbundig gepresenteerd.
In een prachtig vormgegeven film (cinematograaf Benoît Delhomme gebruikte een deel van de sets van Girl with a Pearl Earring) toont Radford de betrekkelijkheid van Shakespeares vermeende antisemitisme. Met de beroemde 'If you prick us do we not bleed?'-monoloog wordt de menselijkheid van Shylock op indrukwekkende wijze uitgebeeld door Al Pacino, die er in slaagt om sympathie en zelfs medelijden op te roepen, zonder ook maar iets af te doen aan het boosaardige karakter van de slechterik. Ook Jeremy Irons voelt zich prima thuis in de rol van de getormenteerde Antonio, die niet alleen zijn geld, maar ook zijn geluk en zelfs z'n leven dreigt kwijt te raken.
Ondanks de grandeur en uitbundigheid van karakters en dialogen levert ook de rest van de cast een prima prestatie door het geheel over het algemeen geloofwaardig en makkelijk volgbaar te houden, hoewel niet alle subplots de overgang naar de 21e eeuw effectief blijken te overleven. Zo doet het voor 'ons' gevoel van rechtvaardigheid een beetje vreemd aan dat Shakespeare besluit Jessica en Lorenzo tot de 'winnaars' van het verhaal te laten behoren.
Deze momenten van vervreemding zijn echter makkelijk te vergeten in de loop van de veelheid aan verhaallijnen. Het vasthouden aan het authentieke oude Engels doet ook niets af aan de genietbaarheid van deze prachtige film, zodat we in de toekomst dit stuk van Shakespeare ongetwijfeld op veel meer literatuurlijsten voor Engels zullen zien verschijnen.
