Ajami
Recensie

Ajami (2009)

Gewelddadig, maar zeer effectief debuut geeft een somber en beklemmend beeld van het Midden-Oosten.

in Recensies
Leestijd: 2 min 30 sec
Regie: Scandar Copti en Yaron Shani | Cast: Fouad Habash (Nasri), Nisrine Rihan (Ilham), Elias Saba (Shata), Youssef Sahwani (Abu-Lias), Ibrahim Frege (Malek), Scandar Copti (Binj), Eran Naim (Dando Be David), e.a. | Speelduur:120 minuten | Jaar: 2009

Ajami is een wijk in de Israëlische stad Jaffa, waar joden, moslims en christenen naast elkaar wonen. Gezamenlijk, niet gebroederlijk. Al na enkele seconden vindt er een brute moord plaats en wordt de intolerantie tussen de verschillende clans en religies duidelijk voelbaar. Geweld is hier aan de orde van de dag. Wat volgt is een spannende en intrigerende ensemblefilm. De keuze voor een dergelijke structuur is misschien niet de makkelijkste, maar waarschijnlijk wel de enige die recht kan doen aan de problematiek van het leven in een smeltkroes.

De film opent met een uitermate vriendelijk en zonnig shot van een buitenwijk van Jaffa. Dit shot wordt vervolgens bruut verstoord door twee jongens op een brommer die een derde jongen neerschieten. Vanaf dat moment is niets meer rustig. In enkele hoofdstukken volgen we onder meer de dertienjarige Nasri en zijn oudere broer die uit elkaar worden gedreven door de wraak van een kwaadaardige clan, Malek, een Palestijnse vluchteling die illegaal in Israël werkt om de operatie van zijn moeder te kunnen betalen, Binj, een Palestijn die een relatie probeert op te bouwen met zijn Joodse vriendin terwijl zijn broer verdacht wordt van de moord op een andere Jood en ten slotte Dando, een Joodse politieman die op zoek is naar zijn verdwenen broer… Kortom, een duizelingwekkend verhaal.

Rustpunt in de film vormt de jonge Nasri. Regelmatig zien we hem tekenen in zijn schetsboek. Met deze tekeningen probeert hij enige structuur aan te brengen in de waanzin van zijn omgeving. Tegelijkertijd vormen de tekeningen voor de kijker een soort leidraad. De manier waarop deze scènes in beeld worden gebracht, is overigens van een verbluffende schoonheid. Zeker in tegenstelling tot de grauwe en onverbloemde rauwheid van de rest van de film. Door de wijze waarop de camera wordt gehanteerd en door het schijnbare ontbreken van enig art- of setdesign doet de film soms documentair aan. Het verhoogt evenwel de intensiteit van de film. En dat geldt ook voor het acteerwerk. Geen van de acteurs had namelijk enige ervaring of opleiding. Bovendien kreeg niemand van tevoren een script in te zien en werd er niet of nauwelijks gerepeteerd. De acteurs werden gecast op basis van hun karakter en persoonlijke geschiedenis. Een keuze die verrassend goed uitpakt.

Ajami is daarmee een zeer rauwe, maar pure film geworden. Het is echter ook een verwarrende film die soms lastig te volgen is. Dat komt onder meer door de veelheid van conflicten in het Midden-Oosten, maar ook doordat van diverse personages niet altijd duidelijk is tot welke clan of religie zij behoren en/of welke taal zij spreken. Daarbij is de structuur van de ensemblefilm natuurlijk ook niet meest eenvoudige, maar nogmaals, dat is waarschijnlijk de beste, zo niet de enige manier om uiting te kunnen geven aan de wereld waarin zij leven.