Het beeld dat wij hier in het moderne multimediale Westen meekrijgen van Iran is behoorlijk eenzijdig en zwart-wit. Verhalen over de strenge godsdienstige regels, de gesloten maatschappij en de gewaagde uitspraken van de president halen dikwijls het nieuws. We krijgen echter weinig mee van hoe het de normale Iraniër in het dagelijkse leven vergaat. Onlangs kregen we een glimp van het Iraanse gezinsleven te zien in het wonderschone A Separation. Religie en tradities speelden slechts een marginale rol in dit universele gezinsdrama rond een welgesteld Iraans gezin. De Nederlandse documentaire Daughters of Malakeh gunt ons een zeldzame blik in het leven van vrouwen in het hedendaagse Iran.
Filmen in Iran is een helse onderneming. Dit ondervonden filmmakers Jet Homoet en Sharog Heshmat Manesh aan den lijve. Voor het vastleggen van alles wat zich afspeelt buiten de kale betonnen muren die de bedrijvige Iraanse huiskamers omheinen, is een vergunning nodig. Ook al ligt de nadruk van dit familieportret sterk op de gebeurtenissen, ontmoetingen en gesprekken in de huiskamer, de meest tot de verbeelding sprekende plaatjes zijn toch hierbuiten geschoten. Vooral omdat ze zo lekker invullen wat we over het islamitische land denken te weten. Een metrowagon volgestouwd met vrouwen bijvoorbeeld, of de portretten van de ayatollahs die nog steeds aan de muren van een kapsalon hangen.
De makers slagen er wonderwel in deze indrukwekkende taferelen naar de achtergrond te laten verdwijnen. Ze willen illustreren hoe de moderne Iraanse vrouwen worstelen met tradities en het moderne leven. Deze missie is in een intieme vorm gegoten. De in Nederland woonachtige Heshmat Manesh, die mede de regie voerde, vertrekt naar zijn geboorteland om te helpen met de planning van het huwelijk van zijn favoriete zus Maryam. Ze is een zelfstandige vrouw die haar eigen boontjes kan doppen in de middelgrote Iraanse stad Fardis. Maryam regelt het allemaal wel binnen het gezin en woont net als haar jongere zus Ghazal nog steeds bij haar moeder Malakeh, die in totaal acht kinderen op de wereld zette. Maryams aanstaande man heeft geen moeite met het feit dat ze een werkende vrouw is, al is er wel behoorlijk wat gesteggel over de bruidsborg en het vastleggen van een scheidingsclausule. Zelfs haar grote broer moet zich er aan de keukentafel tegenaan bemoeien.
Binnen de geborgenheid van de huiskamer heeft men lak aan de strenge regels van het regime dat de strenge islam tot wet heeft verheven. Daar mag de hoofddoek gewoon af. Zelfs als je wordt gefilmd, zolang het maar niet in Iran zelf te zien is. Het is buitenstaander Homoet gelukt om een band met het gezin van oma Malakeh op te bouwen en haar publiek hier deelgenoot van te maken. In het begin zijn de gezinsleden zich nog heel erg bewust van de camera en heeft Homoets documentaire iets kunstmatigs. Dit valt weg zodra er serieuze zaken aan bod komen. Zo wordt een ontmoeting met de aanstaande schoonfamilie van Maryam tot in de puntjes voorbereid. Het treffen is formeel en gespannen. Achteraf wordt de middag uitgebreid geëvalueerd.
Er wordt niet veel tijd verspild aan het uitleggen van de achtergronden, dat wordt allemaal gaandeweg wel duidelijk. Het onderstreept de focus van de makers op het gezinsleven en de onmogelijke spagaat waarin de moderne Iraanse vrouw zich bevindt. Tijdens de Engelse les wordt haar positie vergeleken met de omgangsvormen in de boeken van Jane Austen. Een rake observatie, maar de romantiek is ver te zoeken. Heshmat Maneshs achtergrond als socioloog werpt zijn vruchten af, omdat hij met zijn regiepartner de juiste accenten eruit weet te lichten zonder belerend over te komen. Daughters of Malakeh geeft een uniek inkijkje in een grotendeels verborgen wereld, dat uitnodigt tot boeiende discussies.
