Weergaloos was de finale van de Lord of the Rings-trilogie in 2003. The Return of the King was spannend, aangrijpend en visueel overdonderend, brak in de bioscopen record na record en werd niet veel later bekroond met elf Oscars. Ja, probeer daar dan nog maar eens overheen te komen. Na negen jaar durft regisseur Peter Jackson het aan om weer terug te keren naar de avonturen in Midden-Aarde. An Unexpected Journey is het eerste deel uit een nieuwe trilogie naar J.R.R. Tolkiens The Hobbit.
Je zou het een veilige keuze kunnen noemen om die succeslijn verder door te trekken, maar zo simpel ligt dat niet. Een vergelijking met de eerdere films is onvermijdelijk, dus lag de lat voor deze nieuwe boekverfilming hoog. Heel hoog, voor zowel Jackson als de fans die staan te trappelen om nog een keer de gedetailleerde fantasiewereld tot leven te zien komen. En wie de filmgeschiedenis een beetje kent, weet dat dat ook faliekant mis kan gaan. De drie nieuwe episodes in de Star Wars-saga werden door grote groepen liefhebbers neergesabeld, net zoals Steven Spielbergs mislukte poging om Indiana Jones nieuw leven in te blazen. Het rook allemaal sterk naar het uitmelken van een franchise. Ook Peter Jackson had de schijn tegen.
Maar de Nieuw-Zeelandse regisseur snapt gelukkig beter dan George Lucas en Spielberg hoe je gebruik kunt maken van nieuwe digitale technieken terwijl de charme van je oude films behouden blijft. An Unexpected Journey heeft qua speciale effecten een duidelijke upgrade gekregen, maar wordt daar niet door opgeslokt. Het gebruik van 3D werkt vergelijkbaar. Het voelt natuurlijk aan en blijft subtiel. Wel moet hier gezegd worden dat de persvertoning de gebruikelijke 24 beeldjes per seconde liet zien, niet de 48 beeldjes waarmee Jackson zijn film opnam. In sommige bioscopen wordt de film ook op die manier geprojecteerd en dat schijnt een flink verschil in de kijkervaring met zich mee te brengen. Jammer genoeg valt daar nu dus niets over te zeggen.
In de normale 3D-versie is An Unexpected Journey in ieder geval een lust voor het oog. Het extreem gedetailleerde setontwerp, de imponerende computeranimatie, de manier waarop actiescènes in beeld worden gebracht; ook deze Tolkien-verfilming is een visueel pareltje. De motion-capturetechniek verdient hier nog een aparte vermelding. Die is inmiddels zo verfijnd geworden dat Gollums gezicht niet meer van echt te onderscheiden is.
De techniek is niet het enige dat verbeterd is ten opzichte van de vorige drie films. Acteur Martin Freeman is ook een vooruitgang ten opzichte van de vorige hoofdrolspeler. Elijah Wood speelde over de hele Lord of the Rings-trilogie nogal vlak, wat gelukkig meestal niet opviel omdat hij sterkere acteurs om zich heen had. Freeman heeft niemand anders nodig. Hij heeft in zijn spel precies de goede balans tussen humor en drama, dat An Unexpected Journey zelf ook heeft.
Freeman speelt Bilbo Balings, met wie we al kennis maakten in de vorige trilogie. Zestig jaar voordat zijn neefje Frodo op pad ging om de bekende ring te vernietigen - er wordt vroeg in de film even naar verwezen - raakte hij zelf ook verzeild in een gevaarlijke queeste. In dit eerste deel sluit hij zich aan bij een groep dwergen die samen met de rest van hun volk door een draak is verjaagd en hun woonplaats - inclusief de grote schat die er ligt - wil heroveren.
Het luidt het begin in van een tocht door Midden-Aarde die veel herinneringen aan de vorige trilogie oproept. Voor de liefhebbers is dat een feest van herkenning. De film trekt langs veel dezelfde locaties, we zien oude personages terugkeren en in de soundtrack zijn de bekende melodieën weer terug te horen. Valt Jackson daarmee in herhaling? Ja. Maar in dit geval voelt dat niet goedkoop of gemakzuchtig aan. Dit deel slaat op een liefdevolle manier een brug tussen de twee trilogieën, maar bij de komende twee delen mogen de verwijzingen wat losgelaten worden.
Dit eerste deel valt in ieder geval als een warme deken over je heen. Negen jaar na het meesterlijke slotstuk is het heerlijk om weer te zien met hoeveel flair en finesse de fantasiewereld in beeld wordt gebracht. Er zit wel minder directe dreiging in An Unexpected Journey en het heeft allemaal wat minder emotionele diepgang, maar desalniettemin vliegen ook deze kleine drie uur voorbij. Dit is vermaak van de bovenste plank zoals we kennen uit Lord of the Rings. Het zou mooi zijn als dit drieluik ook toewerkt naar zon climax als het prachtige The Return of the King. Eerst maar weer geduldig wachten tot volgend jaar.
