West Side Story is wat je noemt een klassieker. Een musicalbewerking van Shakespeares Romeo and Juliet die het rassenconflict uit de Amerikaanse binnensteden van de jaren vijftig verwerkte in het eeuwige liefdesverhaal. In glorieus Technicolor gefilmd, deels werkelijk op locatie in New York. De families van Shakespeare zijn straatbendes geworden die elkaar al dansend en zingend bestrijden, en net als hen worden de geliefden verdeeld door hun raciale afkomst. De film kreeg tien Oscars, maar om uit te leggen waarom het zien van de nieuwe restauratie van deze film voor mij een zeer bijzondere ervaring was, is een persoonlijke toelichting noodzakelijk.
Ik zal een jaar of zeven, misschien acht zijn geweest. Op een dag keken we in de klas West Side Story. De scènes met het gevecht en de confrontatie tussen Rita en de Jets mochten we niet zien, die werden doorgespoeld. Ik geloof niet dat de rest van de klas er veel aan vond, in ieder geval niet de vrienden met wie ik omging. Maar ik was betoverd en liet mijn ouders de film vrij snel nog eens huren zodat ik hem in zijn geheel kon zien.
De volgende dag moest ik aan de jongens op school vertellen wat er nou in die scènes gebeurde die ze niet mochten zien, maar ze waren niet echt onder de indruk. Er gebeurt dan ook niet bijster veel gewelddadigs en de implicaties van bepaalde bewegingen begrepen we op die leeftijd nog niet echt. Maar mijn obsessie/fascinatie voor de film duurde voort en het was waarschijnlijk de eerste keer dat ik zo met film bezig was. Al snel daarna zouden Jurassic Park en de dinosaurussen mijn wereld veroveren en had ik aan musicals een broertje dood tot ver in de twintig, maar korte tijd kon ik bijna alle liedjes van West Side Story uit mijn hoofd zingen.
Ik was betoverd door de Amerikaanse Jets en Puerto Ricaanse Sharks, twee jeugdbendes die om de heerschappij over enkele straatblokken vechten en dat op overtuigende wijze doen door te dansen door de straten alsof het even normaal als lopen is. Destijds een nieuw concept voor mij. Tony, voormalig lid van de Jets, wordt verliefd op Maria, de jongere zus van Bernardo, hoofd van de Sharks, en zij op hem. Racistische vooroordelen in hun omgeving en de zinloze bendestrijd die daar het gevolg van is, scheuren het jonge koppel op tragische wijze uit elkaar.
In die tijd, begin jaren negentig, zag ik West Side Story uiteraard nog op videoband, dus dat betekende een verknipte versie waarbij het beeld bijna gehalveerd werd (van beeldverhouding 2.20:1 naar 4:3). Het weerzien met deze film, nu op groot doek, prachtig gerestaureerd en in de juiste verhouding en grootte, was dus een zeer speciale ervaring. Eentje die niet alleen verklaard kan worden door hoe mooi die restauratie is gelukt, waardoor de kleuren en emoties van het scherm spatten als nooit tevoren sinds de oorspronkelijke roulatie van de film begin jaren zestig. Zowel de 70mm-versie die in EYE in Amsterdam te zien is als de digitale print die in selecte filmhuizen in het land draait, is exquis.
De muziek van Leonard Bernstein, met teksten van Stephen Sondheim, versterkt de elementaire tragiek van Shakespeare, vooral door de gedoemde hoop die uitgaat van liedjes als Somewhere, Tonight,Maria of I Feel Pretty. En natuurlijk America, het lied over de voors en tegens van immigratie naar de Verenigde Staten. Als klein kind was ik vooral fan van het richting het einde opgevoerde Cool, het meest jazzy nummer van de film. Dat de acteurs grotendeels door professionele zangers zijn nagesynchroniseerd deerde toen niet en vandaag de dag nog steeds niet.
Uiteindelijk is die muziek misschien nog wel de grootste factor waardoor ik na al die jaren opeens weer als klein kind in de zaal zat en volledig opging in de film zoals dat op die leeftijd toch zoveel makkelijker ging dan als volwassene nu. Zon persoonlijke ervaring kan ik als recensent uiteraard geen van mijn lezers garanderen, hoezeer dit ook een mooie, kleurrijke muzikale bewerking van Shakespeare is die effectief tranen trekt uit diens drama, met prachtige liedjes. Vandaar dit openhartige relaas over hoe ik niet anders dan op een maximale score kan uitkomen voor West Side Story.
