Wanneer de negentienjarige Eric Love de gevangenis binnenloopt lijkt hij zijn lot gelaten te ondergaan. Hij maakt gedwee de verplichte kniebuigingen, volgt braaf de instructies van de bewakers op en loopt kalm zijn cel in. Maar zodra de deur achter hem dicht gaat verandert hij in een handomdraai zijn tandenborstel en een plastic scheermesje in een gevaarlijk wapen.
Eric is net overgeplaatst van de jeugdgevangenis naar de gewone bajes en krijgt vanwege 'hoog risico' een eenpersoonscel toegewezen. Hij is het groentje in de gevangenis, maar aan zijn houding is duidelijk dat hij niet van plan is over zich heen te laten lopen. In dezelfde gevangenisafdeling zit zijn vader Neville, die niet de hoop heeft ooit nog uit de gevangenis te komen. Hij drukt Eric op het hart om zich toch vooral rustig te houden. Als er problemen zijn zal Neville ze wel oplossen; hij heeft immers respect en status verworven en hoeft voor niemand bang te zijn. Neville is nou niet bepaald een ideaal vaderfiguur. Hoewel hij duidelijk om zijn zoon geeft, doet hij ook verrassend laconiek over diens daden: 'fair play' noemt hij de moord die Eric gepleegd heeft. Daarnaast ontfermt Oliver, een vrijwilliger die een woedebeheersingsgroep in de gevangenis runt, zich ook over Eric. Deze Oliver probeert uit persoonlijke overtuiging gevangenen te helpen: "I need to be here". Maar of hij Eric kan bereiken?
Er valt best wat aan te merken op het scenario. Zo is het opvallend dat Eric een scheermes en een aansteker de cel in kan nemen terwijl hij net toch grondig gefouilleerd is. En de corrupte en wrede gevangenisbewaarder is natuurlijk een wandelend cliché. Maar aangezien dit allemaal in dienst van het verhaal staat kunnen we dit soort schoonheidsfoutjes door de vingers zien. Starred Up is namelijk een dijk van een film.
Dat komt voor een belangrijk deel door een uitmuntende cast. Hoofdrolspeler Jack O'Connell steekt erboven uit. Zijn Eric loopt rond alsof hij elektrisch geladen is; elk moment kunnen de stoppen doorslaan, wat dan ook een paar keer gebeurt. Eric is nou niet echt een persoon voor wie je makkelijk sympathie krijgt. Dat gebeurt toch, en dat is grotendeels op het conto te schrijven van O'Connell. Behalve angstaanjagend maakt hij Eric ook kwetsbaar; let bijvoorbeeld op details als een trillende mondhoek of een blik waaruit blijkt dat het huilen hem nader staat dan het lachen. Want Eric is geen eendimensionaal personage. Achter de keiharde façade gaat een jongeman schuil die behalve dader ook slachtoffer is van de omstandigheden, al worden op een paar hints naar kindermisbruik die omstandigheden nooit helemaal duidelijk.
Eric en de wereld waarin hij verkeert zijn rauw en genadeloos. Naast klappen uitdelen, moet je ook kunnen incasseren. De handdoek werpen is geen optie. Zolang je niet knock-out gaat, is er nog hoop. Die hoop komt hier in de vorm van Homeland-acteur Rupert Friend als Oliver, die zich als een soort vaderfiguur probeert op te werpen. Oliver biedt de helpende hand, maar Erics trots, agressie en zijn echte vader lijken een vruchtbare samenwerking in de weg te staan. Starred Up is geen film waarbij de grenzen tussen goed en kwaad, schuld en onschuld en oorzaak en gevolg duidelijk worden getrokken. In oordelen lijken de makers nauwelijks geïnteresseerd, dat moet de kijker zelf maar doen. Wat regisseur David Mackenzie ons wél meegeeft, is het gevoel dat dit gevecht nooit écht te winnen is. Een ervaring die je niet onberoerd laat.
