Sherlock Holmes is populair. Recentelijk speelden Robert Downey Jr., Benedict Cumberbatch en Jonny Lee Miller al de rol van Arthur Conan Doyles detective. Nu kunnen we ook iconisch acteur Ian McKellen aan dat illustere rijtje toevoegen, in zijn tweede samenwerking met regisseur Bill Condon. Eerder maakten de twee het drama Gods and Monsters en net als die film is Mr. Holmes een karakterschets geworden.
Mr. Holmes begint met een ietwat nors overkomende detective, die naarmate het verhaal vordert langzaam ook een warmere kant van zijn persoonlijkheid laat zien. De drieënnegentigjarige Holmes is net terug van een reis naar Japan, waar hij op zoek was naar een zeldzame plant. Die plant zou het geheugen versterken, iets waar Sherlock door zijn hoge leeftijd minder sterk op kan leunen. Hij is dan ook niet geheel toevallig bezig met het opschrijven van de details van de zaak die hem in 1919 noodzaakte te stoppen met zijn detectivewerk. Het precieze einde van de zaak kan Sherlock zich niet herinneren en dat frustreert hem.
Condon baseerde zich op A Slight Trick of the Mind van Mitch Cullin, die met het boek voortborduurt op het beroemde personage van Arthur Conan Doyle. Het boek en de film spelen zich af in 1919 en in 1947 en draaien in feite om drie verschillende verhaallijnen. Allereerst is er de hervertelling van Sherlocks laatste zaak (die op ontroerende wijze laat zien dat de beste man altijd ver van zijn eigen menselijkheid stond). Dan is er nog het verhaal van Sherlock die in Japan op zoek is naar de zeldzame plant, waarbij hij ook oog in oog komt te staan met de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Ten derde is daar het belangrijkste deel van de film, dat laat zien hoe Sherlock als oude man leeft in een verafgelegen huisje, enkel in het gezelschap van zijn huishoudster Mrs. Munro en haar zoontje Roger.
De wisselwerking tussen Sherlock en zijn huishoudster is erg interessant om te zien. Mrs. Munro is een vrouw die haar echtgenoot is kwijtgeraakt tijdens de Tweede Wereldoorlog en daardoor op zichzelf is aangewezen. Omdat ze ook voor haar jonge kind moet zorgen, is ze verhard en niet zo toegankelijk. Dat wordt allemaal met verve gespeeld door Laura Linney, die erin slaagt van Mrs. Munro een vrij ontroerend mens te maken. Haar zoon Roger, knap gespeeld door de jonge Milo Parker wil graag meer weten over Sherlock en weet al snel tot hem door te dringen. De scènes die McKellen en Parker delen zijn mooi om te zien, vooral omdat ze erg op elkaar ingespeeld zijn.
Waar andere series en films over Sherlock Holmes zich nauwelijks richten op de persoon achter de mysteries, doen Bill Condon en Ian McKellen dat juist wel. McKellen speelt de rol op grandioze wijze en geeft veel dimensies aan het personage. Waar hij aan het begin onbenaderbaar en nors lijkt, wordt hij naarmate de film vordert steeds menselijker, maar ook gefrustreerder met zijn falende geheugen. Zo schetst de film een beeld van een menselijke detective, die misschien niet altijd zo meeslepend en spannend is als de series rond het personage, maar wel veel sterker kijkt naar wie Sherlock Holmes is. De themas van ouderdom, geheugenverlies en wat een mens tot een mens maakt, komen allemaal uitgebreid aan bod en maken van Mr. Holmes een diepgaand en waardig werk.
