The Visit zou de grote comebackfilm moeten worden voor de ooit veelbelovende maar recentelijk vooral verguisde M. Night Shyamalan. En verdraaid, het is inderdaad een betere film dan pakweg zijn laatste vier. Dat betekent echter niet zoveel; het is haast alsof je een volwassen vent complimenteert dat hij eindelijk zijn eigen veters kan strikken. Maar toch: de veters zijn gestrikt (zij het nogal slordig), zodat de drager niet elke paar meter met een daverende smak op de grond valt. Waar Shyamalan ten tijde van Lady in the Water in zijn eigen hype was gaan geloven, blijkt hij een paar flops later wat meer met beide benen op de grond te staan, resulterend in een kleinschalige film, gemaakt met een gering budget en opgenomen binnen een maand. Een ideale gelegenheid dus voor de man om te laten zien hoe ver hij met beperkte middelen kan komen.
Het is geen nieuw verschijnsel dat regisseurs grote Hollywoodfilms afwisselen met wat persoonlijker werk. Zo snakte Sam Raimi na drie uitputtende Spider-Man-films naar de eenvoudige slapstickhorror uit de beginfase van zijn carrière. Dat resulteerde toen in het uiterst vermakelijke Drag Me to Hell, een film zoals alleen Raimi die kon maken. Zet je The Visit daar tegenover dan vallen twee dingen op. Allereerst is dit is voor Shyamalan niet zozeer een terugkeer naar de basis (ook in zijn begindagen had hij immers de beschikking over grote namen en degelijke budgetten), maar eerder een experiment in minimalistisch filmmaken. Ten tweede is The Visit een productie die door praktisch elke jonge regisseur gemaakt had kunnen worden; er is geen specifiek talent voor vereist. De conclusie is ietwat triest: Shyamalan laat niet zien dat hij het juiste materiaal tot grote hoogte kan verheffen, maar enkel dat hij als regisseur tamelijk inwisselbaar is.
Met The Visit zoekt Shyamalan zijn geluk in de hoek van de foundfootagefilms. Deze stijl heeft zich de afgelopen jaren meermaals bewezen als een praktische manier om goedkoop films te kunnen maken, maar om ermee weg te komen, moeten bepaalde aspecten in ogenschouw worden genomen. Zo dienen zowel de acteurs als hun dialogen een uiterst spontane indruk te maken, wil je meegaan in het idee te dat je naar echte mensen zit te kijken. Laten dialogen en acteerwerk nu juist twee van Shayamalans grootste handicaps zijn. De twee tieners die in The Visit hun grootouders komen opzoeken voor een eerste kennismaking en een weekje logeren, doen daar met videocamera's verslag van, maar kunnen het niet laten dit proces constant te benadrukken. Vooral in de eerste helft van de film zijn ze constant uiterst bewust bezig met filmen en als het even kan, wijden ze hierover uit in geforceerde dialogen.
Het is helaas niet de enige tekortkoming waardoor de illusie dat het om zelfgefilmde beelden gaat, wordt doorbroken. Qua interne logica kun je met foundfootage grofweg twee kanten op: alles wat we zien is gefilmd zonder dat er ooit montage heeft plaatsgevonden (zie Cloverfield) of het betreft enigszins ruw materiaal dat op de best mogelijke wijze door iemand is samengevoegd tot een lopend verhaal (zie Chronicle). Aangezien in The Visit elke nieuwe dag wordt aangeduid middels tekst in beeld en er meerdere camerastandpunten zijn, is deze film een voorbeeld van de tweede optie. Dat wordt echter constant ondergraven door de vele ruwe randjes: personages geven elkaar instructies, dingen moeten opnieuw worden gefilmd, enzovoort. Allerlei stukjes beeldmateriaal die onder normale omstandigheden eruit zouden zijn uitgeknipt. Dat kan betekenen dat de fictieve editor geen kaas heeft gegeten van montage, maar waarschijnlijker is het dat Shyamalan simpelweg de stijl niet volledig begrijpt of geen energie in zulke details wilde steken.
Gelukkig heeft de regisseur zijn talent voor het creëeren van spanning nog niet geheel verloren. De grootouders blijken op zijn zachtst gezegd nogal aparte trekjes te hebben, waardoor hun twee kleinkinderen zich steeds ongemakkelijker gaan voelen. Shyamalan weet de kijker daar op een heel aardige wijze deelgenoot van te maken. Niet elke scène is even overtuigend, maar de beperkte locaties worden vrij goed benut en vooral een goed getimede twist zet de zaken aangenaam op scherp. Jawel, Shyamalans stokpaardje wordt weer eens van stal gehaald, maar ditmaal gelukkig op een wijze die zowel verrast als verklaart. Stijl ervan achterover slaan zul je waarschijnlijk niet, maar wees eerlijk: hoe vaak hebben we dat de laatste jaren nog mogen meemaken?
Het moeilijke van Shyamalans nieuwste is de verwachting waarmee je de zaal binnenloopt. Hoop je erop dat hij het niveau van The Sixth Sense evenaart of ben je al lang blij wanneer het beter uitpakt dan The Happening? The Visit zit er qua niveau namelijk ergens tussenin. Frustrerend is vooral dat het een conventionele foundfootagethriller is zoals ze de afgelopen jaren volop zijn gemaakt. Voor een jonge debutant zou het een alleraardigste binnenkomer zijn, maar van een ervaren regisseur met al tien films achter de rug, mag meer worden verwacht. En toch... Shyamalans laatste paar films waren dusdanig abominabel dat getemperde verwachtingen wel zo gepast zijn. Met een dergelijke mindset is The Visit best te doen. De subtiliteit van The Sixth Sense en Unbreakable is ver te zoeken, maar effectief is het tenminste wel. En er zijn in ieder geval geen honderden miljoenen dollars mee verspild.
