Johnny Depp levert de laatste jaren nogal teleurstellende films af. Zijn Jack Sparrow-typetje was één keer leuk en zijn Tim Burton-types begonnen ook steeds meer op elkaar te lijken. Na Public Enemies heeft hij geen serieuze acteerprestatie meer afgeleverd en leek hij een karikatuur van zichzelf te worden. Met Black Mass gaat hij terug naar het genre waarin hij voor het laatst op positieve wijze van zich liet horen. Opnieuw speelt hij de hoofdrol in een waargebeurd verhaal en kruipt hij in de huid van een gangster, ditmaal James 'Whitey' Bulger.
Jarenlang prijkte Bulger aan de top van de 'most wanted'-lijst van de FBI, samen met namen als Osama Bin Laden. Niet voor niets, want Bulger werd verdacht van tientallen moorden in Boston en was op de vlucht geslagen. In Black Mass zien we hoe Bulger zich een weg naar de top van de criminele wereld wist te banen en de hulp die hij daarin kreeg van de FBI. In de jaren zeventig stond het aanpakken van de maffia bovenaan de FBI-agenda. Bulger behoorde tot de Ierse gangs van South Boston, die meer bewegingsvrijheid kregen omdat alles gericht was op het pakken van hun Italiaanse 'collega's'. Agent John Connolly wil graag carrière maken binnen de FBI en benadert Bulger, met wie hij samen is opgegroeid in 'Southie', om zijn informant te worden. In ruil daarvoor zal hij Bulger ook op de hoogte houden van onderzoeken die tegen hem lopen en beschermen tegen vervolging waar mogelijk. Bulger blijkt de gouden zet van Connolly, die dankzij de informatie die hij nu krijgt over de Italiaanse maffia, snel promotie maakt binnen de FBI. Maar hoe langer hij met Bulger samenwerkt, hoe meer hij buiten zijn boekje gaat om hem te beschermen. De informatie die Connolly verschaft, zorgt ervoor dat er doden vallen en binnen de FBI beginnen mensen zich ook af te vragen of Connolly een informant heeft of er eigenlijk zelf een is geworden.
De gelijkenis tussen Depp en Bulger is treffend gedaan; hij lijkt als twee druppels water op de gangster. Maar in tegenstelling tot veel van zijn recente film, wordt Depps Bulger geen typetje. Depp weet hem echt leven in te blazen met alles van zijn accent, postuur tot manier van doen. Hierdoor vergeet je tijdens het kijken werkelijk dat het Johnny Depp is op het scherm en word je in het verhaal van Whitey Bulger gezogen. Ook Joel Edgerton zet zijn personage voortreffelijk neer. Je ziet hoe de FBI- agent eigenlijk tegen Bulger opkijkt en bij hem wil horen, waardoor hij zich op de werkplek ook anders gaat gedragen en kleden dan zijn collega's. Dakota Johnson speelt een kleine rol als een ex van Bulger en doet dat (eigenlijk onverwacht) erg goed. Het is jammer dat ze niet meer voorkomt in de film en ze laat zien meer in huis te hebben dan mensen waarschijnlijk denken door haar rol in Fifty Shades.
In deze film die het moet hebben van het acteerwerk is er eigenlijk maar een zwakke schakel en dat is Benedict Cumberbatch als Whiteys politieke broer. Cumberbatch kan als geen ander intelligente maar sociaal onbeholpen personages spelen (denk aan Sherlock en The Imitation Game), maar bij een 'normaal' personage als dit gaat het mis. De laatste jaren heeft hij het predicaat gekregen een van de beste acteurs van zijn generatie te zijn, waardoor hij misschien denkt alles te kunnen spelen (hij staat nu op de planken in Londen als een matig tot redelijk ontvangen Hamlet), maar wellicht moet hij zich beperken tot zijn niche, waarin hij wel uitblinkt en genoeg rollen te spelen zijn.
Naast de goede rollen zit de vertelstijl goed in elkaar. De voice-over is geen manier om de eindjes aan elkaar te knopen of om het verhaal in de speelduur te proppen. Het zorgt er juist voor dat je alles volgt en begrijpt en je je kunt verplaatsen in de tijd en het milieu waarin het verhaal zich afspeelt. Het tijdsbeeld is mooi neergezet, zonder dat het een parade wordt van wisselende haarstijlen om aan te geven dat we een paar jaar verder zijn. Het is subtiel gedaan en trekt je nog meer in het verhaal. De keuze om de jaren van Bulger als voortvluchtige niet te tonen, draagt bij aan de kwaliteit. Met deze jaren in een voetnoot gepropt, zou het te langdradig zijn geworden. Nu kom je na afloop uit de zaal met het gevoel nog meer te willen weten over dit intrigerende figuur.
Vergelijkingen met andere gangsterfilms liggen voor de hand: Goodfellas (het 'what do you mean I'm funny'-moment krijgt nog een eerbetoon), American Gangster, Carlito's Way, noem het rijtje maar op. Johnny Depps aanwezigheid zorgt automatisch voor associaties met Donnie Brasco, Blow of Public Enemies. Van een herhaling van zetten is echter geen sprake. Zijn Bulger zal gezien worden als een van de hoogtepunten van zijn carrière en toont ons weer waarom Depp gezien wordt als zo'n goede acteur. Hoewel hij nooit is weggeweest, maakt hij op acteervlak een geslaagde comeback. En nou maar hopen dat ie dat vasthoudt.
