Schoenmaker, blijf bij je leest. Het is een uitdrukking die vaak de lucht in wordt geslingerd, zodra een acteur aan het regisseren slaat. Helaas zijn er inderdaad veel voorbeelden van acteurs die slechter regisseren dan acteren. De incidentele uitzondering daargelaten Ben Affleck komt beter tot zijn recht als regisseur pakt de gang naar de regiestoel voor acteurs vaak belabberd uit. Je kunt nog zo goed weten hoe je een personage invult en dat overbrengen op de acteurs, maar een hele film regisseren inclusief camerastandpunten en shots, montage, opbouw en soundtrack is toch wel geheel andere koek. Met Criminal Activities hebben we weer een schoolvoorbeeld te pakken hoe het niet moet bij een regiedebuut. De (beginners)fouten die acteur Jackie Earl Haley maakt zijn niet meer bij te houden. God, wat kan die man acteren!
Als veelzijdig acteur maakte Haley grote indruk, al waren niet alle producties waarin hij op kwam dagen even geslaagd. Zijn grote doorbraak kwam als enorm enge kinderlokker in het beklemmende buitenwijkdrama Little Children. Hierna liet Haley een keur aan uiteenlopende rollen zien in onder meer Watchmen en Shutter Island en hij sleep zelfs zijn messen als Freddy Krueger in de reboot van A Nightmare on Elm Street. Nu probeert Haley het dus als serieus filmmaker, waarbij hij zichzelf heeft weggecijferd in een onbetekenend bijrolletje. In de gangsterthriller Criminal Activities, waarbij Haley ook nog eens aan de slag mocht met debuterend scenarist Robert Lowell, is het een zooitje van jewelste. Niet alleen maken de personages er een ongelooflijke bende van, dit geldt eveneens voor de regie en montage.
Om te beginnen bij de personages. Centraal staat een club vrienden die klaarblijkelijk al op school met elkaar geknikkerd hebben. Ze komen bijeen in een kerk om hun vriend, die op klaarlichte dag een bus van heel dichtbij heeft gezien, de laatste eer te bewijzen. Het drietal moet een scène later in een diner de aanwezigheid van pispaaltje Noah dulden. Ze hebben niet zo veel op met de jongen die ze in hun middelbareschooltijd tot in den treure hebben gepest, maar de oren worden gespitst zodra Noah met een lucratief zakelijk voorstel komt. Hij betrekt zijn voormalige schoolmaatjes in een crimineel plannetje dat neerkomt op aandelenhandel met voorkennis. Of ze allemaal even willen inleggen, want mis kan het onmogelijk gaan. Dat doet het uiteraard wel en het viertal heeft vervolgens een immense schuld bij maffioso Eddie in te lossen. Maar Eddie weet het goed gemaakt: als ze nou even een andere gangster voor hem oppakken en vierentwintig uur vasthouden bij wijze van wraak voor een gekwetst nichtje van Eddie, dan is de rekening vereffend. Met een stel idioten als Noah en zijn schoolmaatjes is het binnen de kortste keren een chaos van jewelste, vooral als blijkt dat hun slachtoffer zon honderd IQ-punten meer op de teller heeft staan.
Dan de regie. Haley heeft er net als veel van zijn andere collegas die aan het regisseren geslagen zijn, een handje van om vooral heel veel interessante trucjes uit te halen. Zijn soundtrack dichtplamuren met irritante gitaarmuziek bijvoorbeeld. Afzonderlijke scènes en de eindmontage kennen weinig rust, waardoor Criminal Activities nog even afgezien van het onrustige verhaal, voortdurend opgefokt aandoet. Het is dan wel heel lastig om nog enige sympathie uit de personages te trekken. Haleys angst voor de stilte frustreert het spel van zijn cast, waarvan vooral de vriendenclub heel wat afruziet. Noah, vertolkt door Dan Stevens, zou je met zijn neurotische gezever al vrij vlot uit het raam willen flikkeren. Dan is er nog John Travolta (niet letten op de haarlijn van zijn pruik) als maffiabaas, die op zijn Tarantinos de ene na de andere coole uitspraak probeert af te vuren, maar er elke keer net naast zit. Voor een groot deel van de tijd zijn de kampen van de vriendenclub en de maffiaclan van elkaar gescheiden. Dan is het al ellendig genoeg, maar de chaos is echt niet meer te overzien als deze twee samenkomen. Als ultieme onderschatting van de intelligentie van de kijker gooien Haley en Lowell er in een epiloog nog even een grondige uitleg tegenaan met een stortvloed aan plottwists. Deze afsluiting is niet enkel een belediging van je geduld, maar bewijst maar weer eens dat Criminal Activities echt tijdverspilling is.
