Regie: Erdem Tepegöz | Scenario: Erdi Isik | Cast: Funda Eryigit (Gökçe), Alperen Duymaz (Metin Ali), Mehmet Günsür (Kenan), Gökçe Eyüboglu (Lale), Ulas Tuzak (Dövmeli Adam) e.a. | Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2024

Films houden meer van boeken dan boeken van films. In het Turkse Kül raakt een proeflezer van een mysterieus manuscript bevangen door fantasie. Gelukkig geeft zij nog net op tijd een scherp oordeel over het boek én deze erotische thriller. 'Concept goed, uitvoering minder. De emoties worden overdreven en het einde is chaotisch.'

Het spel tussen feit en fictie maakt sinds de klassieke roman Don Quichot deel uit van de wereldliteratuur. De dolende ridder wordt in het tweede deel van zijn avonturen zelfs herkend door zijn lezers. Met het verstrijken van de eeuwen is het moeilijker geworden om kunstminnaars nog te besmetten met fictophilia. We worden niet snel meer verliefd op onze fictieve tegenhangers.

Een film zou het op dat vlak ietsje gemakkelijker kunnen hebben, ten slotte zien en horen we daadwerkelijk personages van vlees en bloed. Toch zie je dat cinema het vaak in boeken (en schrijvers) zoekt, om een Stranger than fiction-ervaring op de kijker over te brengen. Kül waagt een nieuwe poging, met verwijzingen naar Don Quichot en Anna Karenina.

Gökçe leeft samen met haar man Kenan - een boekenuitgever! - en hun irritante zoontje in een kast van een huis. Uitgeven is blijkbaar nog altijd big business. Om de kunst gaat het hem nauwelijks. 'Niemand leest nog boeken', grinnikt de uitgever. De film toont Kenans werkomgeving als een saaie wereld van laptops, grijze kantoren en dito mannen. Alle creativiteit is eruit verdwenen.
Geen wonder dus dat de verveelde echtgenote vlucht in de kleuren van haar kledingboetiek. Daarnaast klust ze bij als proeflezer voor haar man. Op een dag leest ze Kül (vertaling: As), een manuscript over een verboden liefde van vrouw en getrouwde timmerman. Zoiets wil zij ook.

Bevangen door mooie woorden daalt ze af naar Bulat, een oude wijk van Istanboel. De zon schijnt daar nog op goud overgoten straten en de mensen zijn er 'echt'. In Bulat stikt het van harde werkers en winkels vol voedselwaren. Hier vindt Gökçe een nieuwe vlam. Inderdaad, de timmerman uit het manuscript. Driftig leest ze door over wat er met haar zal gaan gebeuren. Ver weg lijken de Vijftig Tinten Grijs-spelletjes met manlief.

De eerste 'hoofdstukken' van de film zijn veruit het beste. Gökçe's weelderig getoonde fantasie is goed te begrijpen. De hoop die kunstliefhebbers allemaal wel eens overvalt. Was de werkelijkheid van een boek maar waar. Het is de ultieme beloning voor zij die lezen om eens even lekker te ontspannen.

Tijdens de tweede akte krijgt de film het moeilijker. De betovering blijkt van korte duur. Kül is zo'n boek dat je alleen in films ziet. Het heeft geen inhoud, enkel wat pseudodiepzinnige quotes. Daarbij krijgt Gökçe's arbeidersklassefantasie een foute bijsmaak. Het freudiaanse toppunt is het moment dat de timmerman Gökçe meeneemt naar het dak van zijn werkplaats. Eindelijk mag zij zijn toren beklimmen. Op het dak beweegt ze eerder belachelijk dan sensueel.

Zonde, want het acteerwerk van Funda Eryigit staat verder als een huis. In het chaotische scenario houdt zij het koppig serieus. Dat kan niet gezegd worden van haar timmerende tegenspeler Alperen Duymaz. De beste man staart dom voor zich uit, terwijl hij toch de touwtjes in handen moet hebben, volgens het manuscript.

Vanuit de aardige premisse dat een manuscript zich in ons leven kan herhalen, kiezen de filmmakers uiteindelijk voor de gemakkelijkste, meest filmische uitweg. Weg met de literaire fantasie! Van trouwen komt rouwen en van overspel hel. Er is genoeg budget beschikbaar om wat meubels te vernietigen, maar ook de film verbrijzelt voor de ogen van de kijker. En dat mysterieuze manuscript dan? Wie de titel heeft onthouden, weet genoeg.

Kül is te zien bij Netflix.