De Vuurlinie
Recensie

De Vuurlinie (2023)

Biografische film zet Marco Kroon neer als eendimensionale held in een slachtofferrol.

in Recensies
Leestijd: 4 min 9 sec
Regie: Roel Reiné | Scenario: Alex van Galen | Cast: Waldemar Torenstra (Marco Kroon), Sallie Harmsen (Mirjam), Pierre Bokma (Generaal van Uhm), Angela Schijf (Suzanne van de Heuvel), Huub Stapel (Hoofdofficier van Justitie), e.a. | Speelduur: 120 minuten | Jaar: 2023

De Vuurlinie vertelt het verhaal van Marco Kroon, de militair die eerst werd gehuldigd en toen werd beschuldigd. Kort nadat hij door koningin Beatrix is onderscheiden met de Militaire Willems-Orde, de hoogste onderscheiding van Nederland, wordt hem gevraagd zich te melden op het politiebureau. Hij wordt namelijk verdacht van drugs- en wapenhandel. Marco kan zijn oren niet geloven, want als iemand een afkeer heeft van drugs dan is hij het wel. Maar de pers heeft er al lucht van gekregen, dus is het onvermijdelijk dat er geheimen naar boven zullen komen die zijn gezin onder druk zullen zetten.

Met alleen deze zaak valt geen volledige film te vullen, dus bestaat de andere helft uit flashbacks naar Kroons tijd als militair in Afghanistan. Deze grotendeels losstaande plotlijn neemt de tijd om eigenlijk weinig anders te vertellen dan dat Kroon zijn commandant durfde tegen te spreken. Veel later leert een moment ons dat hij iemand is die bereid is om de regels te overtreden om morele redenen. En er wordt geëindigd met een traumatische ervaring om te benadrukken dat die beschuldigingen aan zijn adres na alles dat hij heeft gedaan erg gemeen zijn.

Deze oorlogsscènes zijn er vermoedelijk niet omdat de scenarist de film langer wilde maken, maar omdat regisseur Roel Reiné als liefhebber van actie graag los wilde gaan. Dat mag, maar met deze uitvoering voelt het alsof De Vuurlinie uit twee verschillende films bestaat. En zo indrukwekkend zijn de schietpartijen nou ook weer niet. Soms is het zelfs erg onduidelijk wat er aan de hand is (en niet op een manier die de chaos van oorlog weergeeft). Reiné verrast met een point-of-view-shot van een raket, maar ontdoet de kracht ervan door het meteen te herhalen.

Kroon wordt vertolkt door Waldemar Torenstra, die zich helemaal geeft. En hij krijgt veel te doen: een gebroken hart, post-traumatische stress, beschuldigingen van criminele bezigheden onder de loep van de pers. Torenstra slaagt erin dit alles over te brengen en heeft daar geen hysterisch geschreeuw voor nodig. Alleen is het personage niet erg consistent geschreven.

In het begin is Kroon een man die zich beheerst uitspreekt terwijl hij eigenlijk stijf staat van de stress. Zodra hij wordt verhoord lijkt hij ineens een fictieve inwoner van Maaskantje, wat even aanhoudt maar uiteindelijk weer verdwijnt. Er valt nooit de vinger op te leggen wie deze man nou echt is. Wellicht is Torenstra daar zelf deels schuldig aan en is het niet slechts de regisseur en scenarist aan te rekenen.

De grootste tegenstrijdigheid is dat Kroon zich kraakhelder uitlaat over zijn immense afkeer van drugs. Niet alleen omdat het illegaal is, maar vooral omdat het achterlijk om zo met je lichaam om te gaan. Dit principe van hem vernemen we na een seksscène waarin hij en zijn vrouw lachgas inhaleren: een genotsmiddel waarvan bekend is dat het je hersens beschadigt. Overigens wordt hij tijdens de seks ook vastgebonden door zijn partner, dezelfde vrouw die zich er volledig van bewust is dat haar vriend met een trauma rondloopt en constant op scherp staat.

De dialogen doen denken aan Nederlandse films van de vorige eeuw, zo onnatuurlijk. Er zitten heel wat ervaren acteurs in de cast, zoals Huub Stapel, Angela Schijf en Pierre Bokma, die er het beste van proberen te maken, maar nooit klinken de dialogen als organische interacties. Gesprekken in films mogen absoluut onrealistisch zijn, maar er is een verschil tussen briljant verzonnen zinnen en een mislukte poging tot een normaal gesprek.

Een groter mankement is dat er geen helder thema lijkt te zijn. Gaat de film over schaamte over onderwerpen die taboe zijn? Over de machteloosheid van met de rug tegen de muur staan? Er komt het een en ander aan bod, maar niets overkoepelends. Hopelijk is de boodschap niet dat het Openbaar Ministerie uit een stel corrupte prutsers bestaat. Daar moet men het immers doen met de beschikbare informatie. In werkelijkheid was er een goede reden om op zijn minst een oogje op Kroon te houden.

De man zou jaren later worden aangehouden omdat hij een agent een kopstoot gaf na te zijn aangesproken op wildplassen. Ook wordt zijn bewering te zijn ontvoerd in Afghanistan tot nu toe meer afgedaan als verzonnen dan waar. De Vuurlinie heeft besloten dat het verhaal waar is en doet er nog een schepje bovenop.

De film toont niet het lef om Kroon neer te zetten als iemand met slechte eigenschappen (maar zijn vrouw wel), maakt geen keuze tussen oorlogs- of rechtbankdrama, heeft geen duidelijke kern in het verhaal en bestaat grotendeels uit beelden die vrij dicht op de acteurs zitten, wat niet altijd prettig voelt. Reiné is door de jaren zeker een betere filmmaker geworden, maar het is nog steeds een regel dat er geen goede film gemaakt kan worden van een zwak script.