De grootste filmliefhebbers maken graag films over film. Niet alleen titanen zoals Tarantino, Scorsese en Spielberg doen dat, maar ook kleinere (maar niet minder belangrijke) regisseurs zoals Agnes Varda en Abbas Kiarostami. Bij die projecten spat de passie meestal van het scherm. Nu voegt de Italiaan Nanni Moretti ook een film toe aan de lange lijst van films over film, alleen maakt de passie plaats voor pure arrogantie.
Il Sol Del'Avvenire draait om Giovanni, een ervaren regisseur die moeite heeft zijn passieproject van de grond te krijgen. Ondertussen is zijn vrouw ongelukkig in hun huwelijk omdat ze het gevoel heeft dat ze zich niet kan uiten bij haar echtgenoot. De film toont tevens beelden van Giovanni's droomfilm die het reallife drama afwisselen, wat Giovanni's obsessie met cinema weerspiegelt.
Deze obsessie maakt Giovanni een hopeloos onsympathiek personage. Hij is egoïstisch, manipulatief en vooral heel erg ijdel. Onaardige personages als protagonist kunnen hilarisch zijn, maar omdat Giovanni duidelijk een verlengstuk is van regisseur Nanni Moretti krijgt het een vervelende ondertoon. De film is zelfverheerlijking verhuld als parodie.
In de vervelendste scène bezoekt Giovanni de set van een film die door zijn vrouw wordt geproduceerd. Vlak voordat het allerlaatste shot gefilmd moet worden uit Giovanni zijn kritiek op het gebruik van geweld in de film. Vervolgens probeert hij verschillende filmmakers, waaronder Martin Scorsese, te bellen voor hun mening. De scène moet duidelijk een parodie zijn op de pietluttigheid van oude, ervaren regisseurs. Door de uitvoering komt het echter over als pretentieuze, valse zelfbewustheid.
Het maakt de grappig bedoelde film onnodig cynisch. De enige draaglijke momenten zijn de scènes van Giovanni's film. Die scènes zien er goed uit met mooie sets, sterk acteerwerk en een ogenschijnlijk goed verhaal. Het is jammer dat dat niet de film is die we zien. Il Sol Del'Avvenire laat glimpen zien van een veel betere film, misschien wel het ergste wat een film over film kan doen.
Desondanks is het duidelijk dat er wel een visie zit achter de film. De klachten over de hedendaagse filmindustrie zijn duidelijk en niet onterecht. In plaats van dat regisseurs ruimte krijgen om hun artistieke talenten naar voren te brengen, worden ze beteugeld met onnodig beperkende eisen onder het mom van commercieel appeal.
Zeker voor een land met een rijke filmcultuur en -geschiedenis zoals Italië is die homogenisering van film met de dominante positie van Hollywood en streamingplatforms dreigend. De hoeveelheid content die tegenwoordig beschikbaar is maakt streamingservices een goed doelwit voor satire. Dat moet alleen wel met tact benaderd worden, want komedie hoort niet louter een uitlaatklep van schrijvers te zijn.
