Op zijn best is de Duitse regisseur Werner Herzog een excentrieke held, op zijn ergst is hij een megalomane gek. Hij sleepte camera's naar bijna onbereikbare, levensgevaarlijke uithoeken, met uitzinnige lieden om zich heen, om met prachtfilms terug te keren. Fictiefilms zoals Aguirre, der Zorn Gottes en Fitzcarraldo, en documentaires zoals Encounters at the End of the World, kwamen in welhaast onmogelijke omstandigheden tot stand. Maar Herzog maakte ze.
"Ik droom niet echt in de traditionele zin van het woord", begint de hoofdpersoon van de - al heel snel merkwaardig getitelde - documentaire Werner Herzog - Radical Dreamer. "Maar ik droom wel in de wakende wereld. Als ik achter het stuur zit, verschijnen er bijvoorbeeld ineens allemaal vliegende insecten om me heen." Het zijn deze momenten waarop je lekker kunt rondhangen met de raadselachtige figuur die Herzog is. Ze bieden ook het meeste vermaak in deze docufilm. Laat hem vertellen in zijn rare accent en het is automatisch boeiend.
Verder lijkt dit vooral een introductiecursus. Een paar van de ronduit merkwaardigste stukjes Herzog-legende zitten al lekker vroeg in het begin. Om het vaag te houden: een opmerkelijk interview met filmjournalist Mark Kermode, en iets met een schoen. Ja, die anekdotes pakken de aandacht, en daarmee heb je nog lang niet alles uit het rijke leven van Herzog verklapt. Maar ze geven ook al snel een horizon aan de mate van waanzin. Want hoe veel vreemder kan het hier allemaal nog worden? Niet heel erg.
Gelukkig is Radical Dreamer niet louter een saaie opsomming van Herzogs carrière. Er komen ook wat collega's en familie voorbij om hun bewondering voor hem uit te spreken. Joshua Oppenheimer - die met films zoals The Act of Killing een stuntdocumentairemaker mag worden genoemd - hangt zelfs enorm de fanboy uit. Verder zien we Wim Wenders, Chloé Zhao, Christian Bale en Nicole Kidman. De meest opmerkelijke aanwezigheid is Carl Weathers, met wie Herzog als acteur alleen een paar scènes heeft gedeeld in de Star Wars-serie The Mandalorian. Leuk dat hij hiervoor te porren was.
De acteur wiens carrière het meest met die van Herzog is verwikkeld, is de in 1991 overleden Klaus Kinski. Een wildeman op de filmset, met plotselinge woede-uitbarstingen, en misschien wel de enige persoon die nog gekker is dan Herzog zelf. De regisseur was vaak de enige die hem enigszins kon beteugelen. Dat het hen überhaupt is gelukt om samen films te maken mag een klein wonder heten. Maar Kinski was ook een gevaar voor anderen, iets wat pas echt wordt aangehaald bij het laatste gezamenlijke project Cobra Verde.
Het nadeel aan Radical Dreamer is dat filmmaker Thomas van Steinacker alleen maar zijn bewondering voor Herzog in de film heeft gekanaliseerd. Het resultaat is een informatieve loftuiting, die het niet lijkt aan te durven om de methodes van Herzog te bevragen, zelfs niet op een speelse wijze. Herzog grossiert in controverse, is daarin misschien wel op zijn best. Die omstredenheid wil echter maar niet binnendruppelen, hooguit merk je er een hint van in de ondeugende glimlach van de terugblikkende Herzog zelf.
Oude fans zullen daardoor maar weinig nieuwe informatie of perspectief uit de documentaire halen, maar vinden het misschien plezierig om wat tijd met hun held door te brengen. Voor de nog niet ingewijde kijker is het misschien nogal veel informatie in weinig tijd. Het wordt al gauw duidelijk hoeveel je alleen al moet schrappen om een samenhangend verhaal te vertellen over Herzog. En in zo'n vogelvlucht is het lastig om al te ver de diepte in te gaan. Radical Dreamer is daardoor vooral een beetje 'Werner Herzog voor Dummies'.
