Regie: Jamie Payne | Scenario: Neil Cross | Cast: Idris Elba (John Luther), Cynthia Erivo (Odette Raine), Andy Serkis (David Robey), Dermot Crowley (Martin Schenk), Thomas Coombes (Archie Woodward), e.a. | Speelduur: 130 minuten | Jaar: 2023

Detective Chief Inspector (DCI) John Luther is terug. Na vijf seizoenen mag Idris Elba opnieuw zijn grijze tweedjas en rode stropdas uit de kast trekken om de rol van de gekwelde, gedreven en vaak buiten de lijntjes kleurende rechercheur te vertolken. Dit keer in de vorm van een speelfilm waarin hij jacht maakt op een psychopathische seriemoordenaar, die zijn slachtoffers door een leger hackers laat uitzoeken, om hen vervolgens met hun online geheimen te chanteren en in zijn zieke val te lokken.

Dat Luther daarvoor eerst uit een zwaarbewaakte gevangenis moet ontsnappen is slechts een detail. Op vrij eenvoudige wijze komt hij op vrije voeten en vanaf dat moment begint een kat-en-muisspel op meerdere niveaus. Luther zit achter de schurk aan, zijn oud-politiecollega's doen hetzelfde, terwijl ze ondertussen ook hem willen arresteren. Want ondanks zijn goede intenties en kwaliteiten, blijft hij een ontsnapte gevangene. Tot die tijd maken ze slim gebruik van hem, want vinden ze Luther dan vinden ze hoogstwaarschijnlijk ook de dader.

Deze duistere thriller blinkt niet altijd uit in geloofwaardigheid, net als de serie. Luther komt altijd met erg veel weg. En terwijl het voltallige rechercheteam nog in het duister tast, doorziet hij halverwege het verhaal op magische wijze de denkwijze, motieven en volgende stappen van de dader. Het maakt hem die zogenaamd briljante rechercheur die in het hoofd van seriemoordenaars kruipt, toch vraag je je af hoe hij ineens bepaalde verbanden legt en dingen weet. Het gaat allemaal net iets te makkelijk, te toevallig.

Toch zit dat het kijkplezier niet in de weg. De sfeer houdt je op het puntje van je stoel en het acteerwerk is weer sterk. Niet alleen Elba blinkt uit, ook Andy Serkis doet het goed als de gestoorde antagonist. Helaas laat zijn personage de kijker na afloop met veel vragen achter over zijn daadwerkelijke motieven en eigenaardigheden. Waar komt bijvoorbeeld die obsessie met de muziek van Diana Ross vandaan? Dat is overigens niet de schuld van Serkis, maar dat de makers deze losse eindjes laten bungelen is een gemiste kans.

Op een paar na zien we weinig bekende gezichten terugkeren. Dat is ook niet zo gek als je bedenkt dat bijna al Luthers directe collega's en geliefden in de loop der seizoenen zijn vermoord. Toch is er een personage dat gevoelsmatig mist in deze film en dat is zijn psycho-liefje Alice Morgan, destijds fantastisch neergezet door Ruth Wilson. De interessante dynamiek tussen die twee liep als een rode draad door de serie heen en ondanks dat het vrijwel zeker niet meer kon, hoop je toch dat ze ineens ergens opduikt.

Een afgeronde serie vervolgen met een film is meestal geen recept voor succes. Toch doet Luther: The Fallen Sun een goede poging met dezelfde schrijver en een regisseur die eerder vier afleveringen van het laatste seizoen voor zijn rekening nam. Een slimme zet, want de film ademt eenzelfde sfeer en stijl uit, maar dan met een veel groter budget dat vooral gebruikt lijkt voor een aantal spectaculaire actiescènes. Nieuwe kijkers kunnen trouwens redelijk makkelijk instappen, het verhaal staat genoeg op zichzelf om geen voorinformatie nodig te hebben.

Wel wordt duidelijk dat de avonturen van Luther beter uit de verf kwamen tijdens de loop van een seizoen. Daarin konden de makers echt de tijd nemen voor de opbouw van personages en het ontrafelen van de mysteries rondom onopgeloste moordzaken. In de film resulteert het ontbreken van die tijd in een redelijk volgepropt plot waardoor een bepaalde diepgang mist en overgangen soms te gehaast aanvoelen.

Het open einde laat trouwens veel ruimte over voor speculatie. Is dit een opmars naar een volgende film? Als het is wat het lijkt, zijn de mogelijkheden om het verhaal te vervolgen eindeloos. Elba is inmiddels behoorlijk één geworden met zijn personage, dus als hij toch niet de nieuwe James Bond gaat worden, kan hij absoluut nog vooruit als DCI John Luther. En mits de makers kritisch zijn op wat ze in een twee uur durende film kwijt kunnen en opnieuw een sterke thriller schrijven, zullen de fans hoogstwaarschijnlijk naar deze charismatische anti-held blijven kijken.

Luther: The Fallen Sun is te zien bij Netflix.