Na de gebeurtenissen van The Souvenir heeft filmstudente Julie veel moeite om de draad weer op te pakken. Haar giftige relatie is tot een nogal tragisch einde gekomen. En al doen haar ouders hun best om haar bij te staan, ze geven haar niet wat ze nodig heeft. Julie doet het enige wat ze kan doen als creatieve ziel: haar gecompliceerde gevoelens onder de loep nemen, door ze in een afstudeerfilm te gieten. Tegen het advies van haar docenten in, en een uiterst moeizame medewerking op de set.
Het lijkt misschien een beetje op een vorm van therapie - zowel voor Julie in de film als voor regisseur Joanna Hogg die met de twee delen van The Souvenir haar eigen verleden omturnt tot fictie. In Part II neemt deze zelfexaminering daarentegen wel een aantal gloednieuwe en onverwachte vormen aan, die je bij het eerste deel niet eens voor mogelijk had gehouden. Ze zorgen ervoor dat de in deze film verankerde gevoelens uitgediept worden en ze geven commentaar op het creatieve proces.
Het is wat frappant dat het origineel in 2020 bijna alleen maar in Nederland te zien was dankzij het Previously Unreleased-programma van Filmmuseum EYE. Dubbel zo cru is dat The Souvenir: Part II nu hetzelfde overkomt. Het is daarmee de aftrap van het jaarlijkse programma om te weinig geziene films toch aan een gewillig publiek voor te schotelen. Nederlandse cinefielen hadden nauwelijks een betere start van de filmzomer kunnen wensen.
Net als in het eerste deel is de stijl van Joanna Hogg erg impressionistisch van aard. We krijgen een verzameling aan indrukken voorgeschoteld, sfeervolle taferelen zonder enige vaart waar je zelf een verband tussen mag leggen. Door het gebrek aan samenhang zou je kunnen denken dat de montagevolgorde totaal onbelangrijk is voor het verhaal. Maar toch zit er een zorgvuldigheid in de opeenvolging van scènes, en een beheerstheid.
Centraal staat wederom de acteerprestatie van Honor Swinton Byrne, die met deel één nog haar acteerdebuut maakte. Althans, als je niet meetelt dat ze tien jaar eerder als kindacteur een klein rolletje had gespeeld in Luca Guadagnino's Io Sono L'Amore. Het rauwe, natuurlijke randje is er zeker nog niet af in het vervolg. Hogg weet haar nog steeds door een zeer introverte en breekbare acteerprestatie te loodsen. Maar er zit ook duidelijk een groei in dit personage, dat langzaam haar zelfvertrouwen vindt.
De benauwende vier-bij-drieratio van het origineel is er inmiddels af, en dat past bij dit nieuwe verhaal. Dit is de emancipatie van Julie, in een reeks vignetten en ontmoetingen met belangrijke personen in haar leven. Behalve moeder Rosalind, gespeeld door echte mama Tilda Swinton, keren ook andere, kleinere rolletjes uit het origineel terug. Zo steelt Richard Ayoade meerdere keren de show als de over het paard getilde filmmaker Patrick. En er zijn wat nieuwe gezichten die met weinig filmmomenten toch diepe indruk weten te maken, zoals Stranger Things-vedette Charlie Heaton.
The Souvenir: Part II is een showcase van uitstekende filmmakerij, in een uiterst persoonlijk pakketje gepresenteerd door een regisseur die haar vak tot in de puntjes beheerst. Een uitdagend stukje navelstaarderij, in de best mogelijke zin van het woord. Want juist binnen dat principe van 'schrijf over wat je kent', heeft ze manieren gevonden om buiten zichzelf te stappen en met een kritische blik te kijken naar waar ze mee bezig is. En daarom verrast deze film. En dan nog eens. En daarna nog vaker.
