Regie: Heidi Ewing, Rachel Grady | Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2022

In hun documentaire Endangered hebben Heidi Ewing en Rachel Grady het over de persvrijheid die alsmaar meer in het gedrang komt. Bij het maken ervan was er nog geen sprake van Vladimir Poetins dreigementen dat iedereen die het woord 'oorlog' in de mond durfde te nemen een hoog risico liep te worden opgepakt. Aan de andere kant van de wereld is de situatie voorlopig nog niet zo heftig, maar toch werd de laatste jaren meer en meer duidelijk dat je heel wat lef moet hebben om in zowel Noord- als Zuid-Amerika journalist te zijn.

Persvrijheid is een onderwerp dat iedereen aangaat, al was het maar omdat de pen vaak machtiger is dan het zwaard. Het grote probleem van Endangered is dat eenieder die de actualiteit ook maar een klein beetje volgt er helaas weinig of niets nieuws van zal opsteken. Men richt zich op de nieuwsfeiten van de laatste twee jaar, waarbij we onder andere zien hoe Donald Trump de oorlog verklaarde aan de media en hoe de Braziliaanse president Jair Bolsonaro het coronavirus een doortrapt verzinsel van de persjongens noemde.

Een paar journalisten en fotografen getuigen hoe zij belemmerd worden in het uitoefenen van hun werk. De methodes van de populisten vertonen daarbij keer op keer hetzelfde stramien: hun goedgelovige achterban wordt opgeroepen te strijden tegen de verkondigers van de leugens. Zo vertelt journaliste Patricia dat ze door Bolsonaro op sociale media een hoer werd genoemd omdat ze volgens hem "onjuiste informatie" verkreeg door het verlenen van seksuele gunsten. Deze hetze tegen journalisten gaat soms gepaard met zeer vergaande gevolgen, zoals het geweld tijdens de bestorming van het Capitool, waarbij furieuze Trump-aanhangers peperdure camera's vernielden.

Een van de gevaarlijkste plekken voor journalisten is Mexico, waar sinds 2000 per jaar gemiddeld zo'n tweehonderd mediamensen een kopje kleiner worden gemaakt. Het zijn geen cijfers om vrolijk van te worden, maar journalisten zijn vaak doorzetters. Ze beseffen dat je met het opheffen van de persvrijheid meteen ook de democratie weggooit en gaan daarom stoutmoedig verder met hun werk. Het zijn helden die stuk voor stuk nodig zijn, waar je als zinnig mens alleen maar respect voor kan opbrengen.

Toch zal Endangered door zijn uiterst traditionele stijl maar weinig verschil maken. De documentairemakers lijken vooral een ode te willen brengen dappere journalisten, terwijl voor diepgang minder ruimte is. De opbouw is vrij saai, met nieuwsbeelden die grotendeels bestaan uit politieke toespraken en protesten, afgewisseld met oppervlakkige gesprekken met journalisten die zich zorgen maken over de toekomst. Je kan ze geen ongelijk geven, maar het is jammer dat hun argwaan beperkt blijft tot een middelmatige documentaire waarvan je niet echt weet wat je ermee moet aanvangen.

Endangered is te zien bij HBO Max.