Het patriarchaat is een gevangenis voor iedereen. Zowel mannen als vrouwen worden in een keurslijf gedwongen om bepaalde rollen te vervullen. Zeker als het patriarchaat zich manifesteert in de vorm van een strakke familiehiërarchie, waarin het mannelijk familiehoofd beslist over het lot van anderen en hen liefde, levenskeuzes en een stuk menselijkheid ontneemt. De Vietnamese debuutfilm van Ash Mayfair, het adembenemend mooi gefilmde The Third Wife, toont dit alles sterk aan.
Er is gelukkig af en toe een sprankje hoop voor de mensheid, ook in dit verstikkende systeem dat met regels en rituelen het hele leven bepaalt. May wordt in het negentiende-eeuwse Vietnam de derde vrouw van een rijke landeigenaar. Ze is pas veertien. Haar ontmaagding op haar huwelijksnacht begint met het opzuigen van een bolletje eigeel van haar buik, het begin van de rituelen. Haar twee oudere 'zussen', de eerste twee vrouwen, bekijken haar komst meewarig aan maar omarmen haar al snel - ze zaten immers ooit in hetzelfde schuitje.
Het leven op het landgoed gaat gebukt onder de wil van meneer, maar het huishouden bestaat grotendeels uit vrouwen. Niet in de laatste plaats omdat de twee vrouwen tot nu toe alleen maar dochters hebben gebaard - daar is May eigenlijk voor gehaald. Het resulteert in een soort gemeenschap van vrouwen die voor elkaar zorgen en er het beste van maken. May staat centraal, maar door de band die ontstaat wordt het ook het verhaal van de andere vrouwen, inclusief de oude huishoudster die voor iedereen zorgt.
Tegelijkertijd bestaat er een soort competitie tussen de drie vrouwen: wie als eerste een mannelijke erfgenaam kan produceren zal de hoogste positie binnen de familie naast de man bekleden. Doordat de focus zo op de vrouwen in dit systeem ligt en de mannen vooral voelbaar maar niet heel zichtbaar zijn, is de film al veel vergeleken met Zhang Yimou's Raise the Red Lantern.
Net als die film is The Third Wife wonderschoon in beeld gebracht. Het begint al bij de introductie van May, die in een weids beeld van een berglandschap ten tonele verschijnt. Dan zien we de rivier waarop haar boot naar voren glijdt, en dan een close-up van haar gezicht. De mooi gefilmde natuur keert zo telkens terug in de film, als plek om aan het zicht van andere mensen te ontsnappen, als bron van leven en dood (in de vorm van giftige planten) en als metafoor voor het verstrijken van de tijd en de seizoenen. Terwijl May zwanger wordt en uiteindelijk een kind baart, zien we ook zijderupsen rondkruipen, verpoppen, ontpoppen en hun zijde bewerkt worden. Zo draait de cirkel des levens voort, patriarchaat of geen patriarchaat.
De sympathie van Ash Mayfair ligt niet alleen bij de vrouwen. Ook de mannen worden binnen dit culturele systeem gedwongen om hun liefde en ambities op te geven om met een tienerbruid te trouwen, of juist om hun tienerdochter af te stoten en over te dragen aan een andere familie om de goede naam hoog te houden. Zo komen mannelijke eer en familie-eer samen om de mannen van hun menselijkheid te ontdoen en tieners uit te huwelijken. Het is bijna een wonder dat we toch nog oog hebben voor schoonheid, bijvoorbeeld wanneer de waterreflectie van nachtelijk kaarslicht zeldzaam mooi in beeld wordt gebracht.
