In het ultrapreutse Amerikaanse medialandschap van de jaren tachtig begint een innemend vijfenvijftigjarig vrouwtje met een dik Duits accent openhartig te praten over seks. Een kwartier lang, zondag om middernacht, zit heel New York aan de radio gekluisterd. De nationale radio geeft haar een programma, en niet veel later is ze ook een televisiester. Dr. Ruth Westheimer wordt dé sekstherapeut van de Verenigde Staten. Ze schrijft boeken, speelt in reclames en geeft iedereen advies voor een gezond seksleven. 'Lengte is niet van belang', smaalt ze altijd.
Zelfs nu dr. Ruth eenennegentig jaar oud is, werkt ze onvermoeibaar door. In navolging van de documentaire die over haar leven uitkomt, Ask Dr. Ruth, schuift ze weer aan bij elke bekende talkshowpresentator. Onvermoeibaar als altijd en nog net zo vrolijk. Moeiteloos windt Ruth Westheimer je om haar vinger met haar natuurlijke charme. Als deze documentaire dan ook iets heel erg mee heeft, dan is het de hoofdpersoon. En ook haar achtergrond is een rijke voedingsbodem voor een goed verhaal. Tipje van de sluier: ze werd als joods meisje geboren in een Duitsland waar de nazi's aan de macht kwamen.
Dat je ruim anderhalf uur aan het scherm gekluisterd zit is dus voor het allergrootste deel aan haar te danken en niet zozeer aan de manier waarop haar verhaal verteld wordt. Qua structuur wordt er een strak stramien gevolgd, zo oud als de weg naar Rome: de ene helft van de scènes is de persoonlijke biografie, de andere helft een uitgebreide karakterschets. Delen van Westheimers jeugd worden op een aardige manier ingevuld met animatie, maar die hebben eerder een sentimenteel randje dan dat ze echt de deuren van de verbeelding openen. Alles is vooral functioneel en verdienstelijk.
Aan het begin van de film beschrijft een tv-presentator dr. Ruth als 'Ondeugende Mr. Rogers', wat een erg treffende vergelijking is. Fred Rogers is in Amerika een wereldberoemd gezicht in kindertelevisie, ook iemand die met zijn boodschap een heel land opvoedde. Hier kent vrijwel niemand hem daarentegen. Vorig jaar verscheen een documentaire over Mr. Rogers, die in Nederland amper te zien was: Won't You Be My Neighbor?. Die film toont heel uitgebreid welk verschil Mr. Rogers heeft gemaakt, en op welk persoonlijk vlak hij mensen heeft geraakt. Ask Dr. Ruth somt wel op wat Ruth Westheimer heeft bewerkstelligd, en daar blijft het bij.
Op een aantal vlakken was dr. Ruth namelijk een sleutelfiguur in het creëren van besef. Ze strijdt tegen het woord frigide, om vrouwen negatief in de hoek te zetten. Haar grootste angst is dat abortus weer illegaal wordt gemaakt. En ook maakte ze aids in de jaren tachtig bespreekbaar. Er wordt vaak aangehaald dat ze belangrijk was in het bewustwordingsproces van veel Amerikanen. Maar hoe belangrijk? Daar is moeilijk een goede vat op te krijgen als buitenstaander. Misschien komt het ook door een stukje Hollandse nuchterheid, waarbinnen seksualiteit al veel gemakkelijker een gespreksonderwerp is.
Er zijn wat momenten waarop de biografie van Ruth Westheimer iets te lang wordt uitgesmeerd, en weer andere stukken passeren te snel de revue. Dat je even opschrikt: wacht, werd daar nou even snel tussendoor gegooid dat ze in toenmalig Palestina werd opgeleid tot scherpschutter? Blijkbaar is het niet belangrijk. Maar dit soort keuzes maken nog geen slechte documentaire. Integendeel, hij kijkt vrij lekker weg. Het geheel is vooral een fijn tussendoortje. Ask Dr. Ruth werkt het beste als een prima portret van een interessant persoon, die je anders misschien niet had leren kennen. En dr. Ruth leren kennen is absoluut de moeite waard.
