Als we Retablo mogen geloven hoeven homoseksuelen niet op veel steun of begrip te rekenen in Peruaanse bergdorpjes. Macho's en religieuze leiders domineren de gemeenschap, dus dan weet je wel weer hoe laat het is. Behoorlijk zware kost voor iemand die zijn allereerste speelfilm aflevert, maar gelukkig is dit delicate onderwerp veilig in de handen van Alvaro Delgado Aparicio. De Zuid-Amerikaanse cineast kiest voor een originele invalshoek, waarbij nieuwe deurtjes worden geopend met betrekking tot de homo-acceptatieproblematiek.
Centraal staat Segundo, een jongen die geschat naar zijn leeftijd in de fase van zijn seksuele ontwaking is aanbeland. Leeftijdsgenoten praten aan één stuk door over neuken met het mooiste kassameisje van de supermarkt. Segundo weet echter niet zo goed wat hij met dat soort gesprekken aan moet. Klinkt bekend, toch? Coming-of-agedrama's waarin jongemannen worstelen met hun seksuele geaardheid hebben we wel vaker gezien. Retablo is echter niet zo'n soort film, want Segundo is in dit geval niet degene die vanwege zijn geaardheid de vijandelijke omgeving hoeft te vrezen.
Daarentegen blijkt vader Noé in het geheim seksueel contact met andere mannen te hebben, terwijl zijn argeloze vrouw thuis op hem zit te wachten. Dit keerpunt in het verhaal vindt na een half uur plaats en voelt aan als een klap in het gezicht van zowel Segundo als de kijker. Vanaf dat moment ontstaat ook een compleet nieuwe dynamiek tussen de hoofdpersonages. Segundo, die voorheen plezier beleefde aan het gezelschap van zijn vader, begint zich steeds meer af te zonderen en reageert kortaf op de vragen van zijn moeder. Hij is kwaad, voelt zich bedrogen door zijn grote voorbeeld, maar kan tegelijkertijd nergens zijn onvrede ventileren.
Gaandeweg lijken de dorpsgenoten van Segundo ook steeds minder verdraagzaam te worden naar de mensen die afwijken van de (conservatieve) norm. Of de situatie daadwerkelijk verslechtert of altijd al zo beroerd is geweest, blijft een beetje in het midden. Het heeft allemaal te maken met door wiens ogen je naar deze filmische werkelijkheid kijkt. De jonge Segundo (sterk gespeeld door nieuwkomer Junior Bejar) transformeert door invloeden van buitenaf, niet door gevoelens van binnenuit. Daarin verschilt de opzet van Retablo met die van zijn genregenoten. Een knap staaltje filmdrama dat met veel precisie is geconstrueerd.
Regisseur Alvaro Delgado Aparicio houdt het verteltempo van zijn film bewust laag en nodigt de toeschouwer uit om vooral zelf naar samenhang tussen de beelden te zoeken. Lichamelijk lijden - wellicht geïnspireerd op de kruisgang van Jezus Christus - is een leidmotief in zijn drama: de vrouw van Noé is kreupel, op het dorpsplein wordt een veedief genadeloos afgeranseld en jongemannen slaan elkaar spelenderwijs steeds agressiever met touwen om de oren. Daarmee geeft Aparicio een waarschuwing af dat een coming-out in deze culturele setting zeker niet zonder gevolgen zal blijven. Voor de man in kwestie zou het zelfs weleens zijn dood kunnen betekenen.
Ondanks die dreiging zijn er genoeg liefdevolle momenten te vinden in Retablo. Ontroerend is de manier waarop Segundo de verzoening met zijn vader bewerkstelligt. Dat heeft alles te maken met de titel van de film, die verwijst naar een houten kastje met klapdeuren waar de Peruanen altaarbeeldjes in bewaren. Wie een dergelijk kastje opent en aandacht schenkt aan hetgeen hij daar binnenin ziet, ontdekt mogelijk iets van blijvende waarde.
En dat is een waarheid die ook voor Retablo als filmische ervaring geldt, want het is uiteraard geen toeval dat Aparicio de camera veelal naar binnen laat zweven langs opengeklapte schuurdeuren en houten raampanelen. Zijn film is net zozeer een venster op de wereld als een echte 'retablo'. Het staat de toeschouwer vrij om even naar binnen te gluren en zich te verwonderen, bijvoorbeeld over thema's als vergeving en de onverwoestbare kracht van de liefde. Voor zolang het duurt natuurlijk. Poppetje gezien, kastje dicht.
