De meest recente financiële crisis ligt alweer bijna een decennium achter ons, maar de banken kunnen nog steeds rekenen op veel kritiek van de samenleving. Onlangs nog werd een riante salarisverhoging van de topman van één van Neerlands grootbanken binnen een week teruggedraaid na een immense publieke en periodieke verontwaardiging. Het vertrouwen in de financiële wereld is een typisch voorbeeld van iets dat per voet komt en per paard gaat.
De kredietcrisis ontstond in de Verenigde Staten toen Lehman Brothers in de gevarenzone belandde en er een reddingsoperatie van de regering nodig was. Aandelenkoersen zakten en het duurde niet lang voor de misère ook in Europa voelbaar werd. De waarde van het Belgische Fortis stortte finaal in. Het aandeel dook in amper een dag twintig procent naar beneden. Er was dus spreekwoordelijke stront aan de knikker die niet beperkt bleef tot enkel onze zuiderburen. Fortis sleurde namelijk banken als ING, ABN AMRO en SNS mee in zijn val.
Een reconstructie van wat met de kennis van nu een cruciale week bleek wordt gegeven in de documentaire De Achtste Dag. Zo leren we dat een dag voordat de minister van Financiën zijn miljoenennota presenteerde die enkel goed nieuws bevatte over de poldereconomie, de financiële wereld op het randje van de afgrond verkeerde.
Geen burger die er erg in had, maar de politiek probeerde in samenspraak met de Belgen en de Nederlandse Bank alle zeilen bij te zetten om erger te voorkomen. Bos verkondigt in een interview dat dit onbekende materie was. Het omvallen van een bank werd tot voor kort voor onmogelijk gehouden.
Voor wie de crisis niet meer helder voor de geest staat biedt deze documentaire van Yan Ting Yuen en Robert Kosters een goed geheugensteuntje. Voor een buitenstaander die er echter helemaal geen kaas van heeft gegeten is het een fragmentarisch en rommelig geheel. Zoals wel vaker het geval is bij documentaires waarvan geen beeld beschikbaar is of die enkel zijn opgetrokken uit vraaggesprekken of voice-overs proberen de makers het beeld te vullen met nagespeelde uit focus gefilmde ontmoetingen van belangrijke mannen in pakken (er waren kennelijk geen tot weinig vrouwen bij betrokken).
Het eindresultaat doet gekunsteld aan. Er wordt een handjevol mensen ondervraagd, wat op zich een wijs besluit was omdat het verhaal zich enkel richt op de voornaamste spelers. De Achtste Dag excelleert met name in de persoonlijke verhalen. Balkenende en Bos die onaangekondigd naar Brussel afreizen. Of Bos die tijdens zijn 'papadag' met jengelende kinderen en een overstromende badkamer ABN AMRO van de ondergang moet zien te redden en geen flauw idee heeft waar te beginnen.
Dit soort persoonlijke anekdotes bevat de reconstructie veel te weinig. Ze onderstrepen dat naast het hele systeem dat in elkaar dreigde te lazeren het vooral om mensen ging die het noodlot moesten zien af te wenden. Dat er gedeald wordt in achterkamertjes en soms binnen enkele uren vergaande beslissingen moeten worden genomen kunnen we allemaal wel bedenken. Het gaat juist om de verhalen die zich buiten het oog van het publiek afspeelden. In deze wens naar het verhaal achter het verhaal slagen Yuen en Kosters maar met een mager zesje.
