Het grootste gevaar voor de mens is niet van buitenaf komend onheil, maar de mens zelf. Het is een veel gebruikt gegeven in het horrorgenre. Ook al speelt in de arthousehorror It Comes at Night een mysterieuze virusuitbraak die nog het meest doet denken aan de builenpest een belangrijke rol, de ware schrik slaat je om het hart wanneer je gadeslaat hoe een stel overlevenden hiermee omspringt.
Anders dan sommige reclame-uitingen doen suggereren is in de tweede speelfilm van twintiger Trey Edward Schults niet sprake van een buitenaardse bedreiging en al evenmin van een klassieke horrorfilm met een hoog boegehalte.
Wat er wel aan de hand is in de Verenigde Staten van ooit, nu of straks is allerminst duidelijk. De infectie is kennelijk begonnen in de steden en kent enkel een dodelijke afloop. Een gezin bestaande uit Paul en Sarah en hun tienerzoon Travis moet in de openingsscène afrekenen met hun doodzieke grootvader. Ze dragen gasmaskers en dumpen de man in een kuil om hem vervolgens het genadeschot te geven.
Dit is overduidelijk niet het soort horror waarvan je van je stoel springt. Het aantal schrikeffecten is minimaal en we worden niet opeens geconfronteerd met verrassingen of extra uitleg over wat er nou precies aan de hand is. Het plotmiddel dat de zaak in een nieuw daglicht moet stellen en meer substantie brengt is de komst van de zonderlinge vreemdeling Will. Hij heeft enkele tientallen kilometers verderop een gezin en het ligt al snel in de lijn der verwachtingen dat de twee families het dan maar gezamenlijk gezellig proberen te maken.
De minimale omlijsting stelt Schults in staat om zich helemaal te richten op de personages. Hij heeft er in zijn eigen scenario voor gekozen de verdieping op te zoeken bij hun psyche en onderlinge interacties. Wat heeft Paul met zijn gezin precies in huis gehaald? Zijn hun nieuwe huisgenoten wel te vertrouwen en zullen ze eerlijk toegeven wanneer het dodelijke virus ook hen bereikt? Het is immers het gezinsbelang dat voorop staat en ondanks gemoedelijke spelletjes bij kaarslicht blijven het wantrouwen en de scepsis het grootste gevaar.
Het is een dappere keuze om de verwoestende virusuitbraak enkel als aanleiding van gebeurtenissen en niet als voornaamste plotelement in te zetten. De titel It Comes at Night refereert niet alleen aan de pogingen van de twee gezinnen om 's nachts binnenshuis te blijven, maar ook aan de nachtmerries die met name zoon Travis heeft en waarbij werkelijkheid en fantasie een uiterst geraffineerd spelletje spelen.
Het is paranoia die profiteert van de situatie en dat is misschien wel enger dan een bovennatuurlijke kracht, een geestverschijning of een moordenaar met een bijl die je op de hielen zit. It Comes at Night weet een vaststaand en weinig variërend uitgangspunt opzij te schuiven en je op het puntje van je stoel te krijgen door de menselijke natuur en overlevingsdrang te fileren in tijden van onheil. Maar voor jezelf kun je je niet afsluiten. Hierbij worden voldoende speldenprikjes uitgedeeld om ook de ware horrorfan tevreden te stellen.
