In de filmgeschiedenis zijn vele voorbeelden te vinden van hoe de setting van één afgesloten ruimte kan bijdragen aan de spanning. Denk bijvoorbeeld aan de rechtbankklassieker 12 Angry Men of Quentin Tarantino's doorbraak Reservoir Dogs. Regisseur Ben Wheatley beperkte zich in zijn vorige film, de bewerking van J.G. Ballards roman High-Rise, tot een flatgebouw. In zijn nieuwste zoekt hij het nog kleiner op: een verlaten pakhuis. Niet alleen het speelveld is aanzienlijk ingeperkt, ook het narratief wordt teruggebracht tot de absolute basis: één lange schietpartij. Free Fire is niet alleen Wheatleys meest toegankelijke project, maar levert ook precies wat het belooft. Op voortreffelijke wijze.
Het uitgangspunt van Free Fire had gemakkelijk op de achterkant van een bierviltje gepast. In het Boston van de jaren zeventig ontmoet een familie van Ierse misdadigers een flamboyante Zuid-Afrikaanse wapenmagnaat en zijn entourage om een aantal automatische geweren aan te schaffen. De aantrekkelijke Justine gaat mee als bemiddelaar tussen de twee partijen, maar al haar pogingen ten spijt is het duidelijk dat ze daar een onmogelijke taak aan zal hebben met de verschillende ergernissen die heen en weer vliegen. Hoe en wanneer de vlam precies in de pan slaat, is uiteraard zonde om hier al uit de doeken te doen, maar wanneer het eerste schot gelost is, is er geen houden meer aan en vliegen de kogels heen en weer.
Hiermee speelt Wheatley handig in op de kunst van het weglaten, een trend die recentelijk in een actiefilm als Mad Max: Fury Road ook al bijzonder goed uit de verf kwam. De ballast van een uitgediept achtergrondverhaal of karakterontwikkeling wordt volledig overboord gegooid ten faveure van datgene wat het publiek wil zien: actie. Die wordt in Free Fire bijzonder vermakelijk naar het scherm gebracht. Het is een rommelige, chaotische schietpartij, waarbij regelmatig een pauze wordt genomen om een jointje weg te paffen of te overleggen wie aan beide kanten nog in leven is. Het feit dat geen enkele van de aanwezigen erg goed kan schieten en benen en armen de meest getroffen lichaamsdelen zijn, draagt bij aan de humor met een hoog slapstickgehalte. Hoe onbeholpen de personages soms te werk gaan, zo strak zijn de regie en de montage die al het geweld in beeld brengen. Ook een groot compliment gaat uit naar de geluidsproductie: hoe leuk de soundtrack met sporadische jarenzeventighitjes (John Denver!) ook is, de harde knallen en geluidseffecten zijn toch de grootste lust voor het oor.
Daarnaast maakt Wheatley ook optimaal gebruik van zijn cast, die voornamelijk uit typetjes bestaat. Cillian Murphy is betrouwbaar als altijd en lijkt als de zwijgzame, koelbloedige leider van de Ieren uit hetzelfde vaatje te tappen als zijn rol in Peaky Blinders. Armie Hammer is verrassend scherp en minder stijf dan gebruikelijk als de bebaarde Ord, en Sharlto Copley krijgt alle ruimte om ongegeneerd over de top te gaan als de flamboyante wapenmagnaat Vernon. Het enige nadeel is dat je in gedachten al gauw bezig bent een bepaalde hiërarchie van de personages te maken naar belangrijkheid, en daarmee al snel een invulling probeert te maken van in welke volgorde zij het loodje zullen leggen. Ongeacht of je het bij het juiste eind zult hebben of niet, en wat voor verrassingen Wheatley nog in petto heeft, is het advies om de voorspellingen gewoon te laten voor wat ze zijn. Het is immers vooral de manier waarop alles zich ontvouwt wat de film zo leuk maakt.
Tussen het hoge testosterongehalte in de cast staat ook Brie Larson uitstekend haar mannetje, als bemiddelaar Justine. Naast het feit dat Larson wederom een prima rol neerzet, is haar personage ook een belangrijke radar in het geheel om de moraal van het verhaal te achterhalen - ja, zelfs voor zo'n uitgeklede achtbaanrit van geweld is er eentje te bespeuren. Tijdens de grote geweldsorgie, met een aantal groteske uitspattingen, waar met zichtbaar plezier aan gewerkt is, zou je je kunnen afvragen of de film wapengebruik afkeurt of juist verheerlijkt. Het antwoord op die vraag ligt in de handelingen van de grotendeels mannelijke cast, vol haantjesgedrag, waarin de meest kleinzielige zaken uitmonden in escalatie. Noem het jongens met hun speelgoed, maar de boodschap is duidelijk: een vuurwapen is nog steeds zo gevaarlijk als het ego van zijn eigenaar groot is.
