Liefde maakt niet alleen blind, ze ontmoedigt, doet wanhopen, smachten en maakt ziekelijk obsessief. De vier vrouwen in het Poolse drama United States of Love proberen allemaal op hun eigen manier hun verliefdheden en de twijfels hieromtrent de baas te worden. Wat hebben zij gemeen, maar vooral: wat onderscheidt hen? Cineast Tomasz Wasilewski maakt het ons in zijn derde speelfilm niet gemakkelijk.
Dit begint al met de duiding van het tijdsbeeld. We schrijven 1990, enkele maanden na de val van de Muur en met wat wij nu weten het begin van de sociale, culturele en politieke bevrijding van het voormalige Oostblok. Door de spijlen van het IJzeren Gordijn was het verlangen reeds gesijpeld, maar nu kon het vrijelijk stromen. Dit doet het echter niet, het lijkt te zijn gestold.
De personages die Wasilewski ons toont, zouden qua ontreddering en typering zo kunnen zijn weggelopen uit een film van Kieslowski, ware het niet dat hij ze beter had gekenschetst. Wat de vrouwen bindt, is dat ze voor de buitenwereld best gelukkig ogen. Ze zijn getrouwd, hebben een goede baan of een mooi appartement. Maar er ontbreekt iets aan hun emotionele geluk.
Agata is een moeder met een uitgeblust huwelijk dat tegen wil en dank wordt geconsumeerd. Dus zoekt ze haar geluk bij een andere man, maar dat is een onderneming die gedoemd is te mislukken. Onderwijzeres Renata is heimelijk verliefd op voormalig schoonheidskoningin Marzena die aan de andere kant van de galerij van hun flat woont. Ze zoekt naar allerlei excuses om met de jongere vrouw in contact te treden.
Tot slot is er nog Marzena's zus Iza die de school waar Renata werkt leidt en een stiekeme verhouding met de vader van een van de leerlingen is begonnen. De man begint steeds meer van haar te eisen, maar Iza is niet in staat om de grens te trekken. De liefde is voor haar en de andere drie vrouwen in haar woon- en werkomgeving een kwelling geworden.
Wasilewski is niet consistent in zijn toon en aanpak. Voor sommige verhaallijnen, zoals die van Agata neemt hij uitgebreid de tijd en zijn de stiltes die vallen in haar relatie nog het meest veelzeggend. Maar bij Iza is het juist andersom. Ze geeft in een bui van ultieme wanhoop haar minnaar te kennen dat ze alles voor hem over heeft en alles zal doen wat hij haar vraagt. Met als gevolg dat de man het raam opent en haar sommeert het gebouw uit te springen. Renates verhaal zweeft hier tussenin. Deze vrouw is blij met elk teken van waardering, hoe klein deze ook is.
Het kan niet anders of Wasilewski wil ons laten inzien dat zelfs na het opheffen van het juk van het communisme de ultieme bevrijding niet gelijk een feit was. Maar hij geeft te weinig handvatten om dit ook invoelbaar te maken. Anders dan wat thematische overeenkomsten en de kleine sociale cirkel waarbinnen de vrouwen acteren worden de verhalen geen mooi geheel. Ze wisselen elkaar af, maar raken niet met elkaar verweven zoals in een mozaïekdrama wel het geval is.
Dit maakt United States of Love afstandelijk, kil en op momenten zelfs apathisch en gevoelloos. De grauwe aankleding en het stugge camerawerk maken het er dan ook niet veel beter op. Er is geen verlossing, want elk sprankje hoop heeft een zwarte kant. Zelfs als Iza eindelijk ruim baan krijgt om de jonge Marzena haar liefde te tonen blijkt het voormalige model iets naars te hebben meegemaakt. Cynischer kan de liefde niet zijn. We zien hier een aantal van de grootste Poolse actrices aan het werk, maar echt raken doen ze ons niet.
