Jason Bourne is terug. Na een matig ontvangen spin-off met Jeremy Renner en nagenoeg een decennium aan wikken en wegen, hebben Matt Damon en Paul Greengrass eindelijk toegegeven. Beide heren waren geheel tevreden met een mooi afgesloten trilogie. Maar na veel gepook en een strategisch geplaatst productiekantoor The Bourne Legacy werd geproduceerd vlakbij de set van Elysium kwamen er nieuwe ideeën bovendrijven. Nu de gepensioneerde moordenaar zijn verleden kent, verkeert hij in een identiteitscrisis van een ander soort. Hij kan zijn bijzondere vaardigheden niet negeren en is naarstig op zoek naar iets om voor te vechten; Bourne stopt al zijn vrije tijd in betaalde doch doelloze straatgevechten. Gelukkig weet Nicky Parsons hem uit het slop te trekken en mee te trekken in een nieuwe wereld gevuld met politieke onrust en privacyproblematiek.
De terugkeer van Matt Damon is bijzonder welkom. Hij kan nog steeds gepijnigd kijken als de beste en dankzij het jarenlange doortrainen is hij niet meer het broekie van vroeger maar een testosteronbonk. De film gaat krachtig van start met een grootschalige achtervolgingsscène, die overtuigend de rellen in Griekenland als setting neerzet. Vincent Cassel, Julia Stiles en Alicia Vikander trekken alles uit de kast en zorgen voor een meeslepende start. In eerste instantie lijkt de strijd van het Griekse volk tegen de overheid een uitstekend thema te bieden voor de doelloze vagebond. Gezien zijn verhoudingen met de CIA moet hij een potje stoeien met de autoriteiten wel kunnen waarderen. Toch blijft het bij een oppervlakkige referentie naar recente gebeurtenissen. Daarna springt de film plots over op verhaallijnen die er compleet los van staan.
Nicky Parsons introduceert een nieuw mysterieus element rondom Bournes verleden door gevoelige informatie te lekken. Daarnaast speelt Riz Ahmed een Silicon Valley-magnaat die zijn principes verloochent en gegevens doorspeelt naar de nieuwe baas van de CIA. Tommy Lee Jones en Alicia Vikander proberen ten slotte om Jason Bourne op te sporen en definitief tegen te houden. Al deze verhaallijnen lijken interessant, dragen een thema van opoffering en spelen in op Bournes zoektocht naar een beweegreden. Ze hebben echter een negatief effect: Bourne wordt bijna een bijpersonage in zijn eigen film. Hij gaat namelijk niet zelf achter al deze elementen aan maar wordt op sleeptouw genomen. De personages van Stiles, Vikander en Jones komen allen met geforceerde redenen om de hoofdrolspeler in het verhaal te betrekken en nieuwe motivatie te bieden. Dit komt nog wel het mooist naar voren in een gesprek, waarin Jones en Vikander bespreken of ze Jason Bourne voor een laatste keer terug moeten brengen. Op enigszins amusante wijze besluit Jones nog één keertje Bourne een kans te geven om te zien of het wat wordt.
Indrukwekkende actiescènes biedt de film in ieder geval genoeg. Op momenten laten ze de oogballen dartelen tussen ultrakorte shots die samen een onnavolgbare beeldenmoes vormen. Maar de actievolle climax in Las Vegas biedt gelukkig ook oogstrelende praktische stunts. Toch haalt het einde nooit het niveau van de meeslepende opening. Jason Bourne is op dit punt eerder een pion in een spel van Vikander en Jones, dan een personage dat actief meedoet en met wie je op ontdekkingstoer gaat. Bourne komt vaak op precies de juiste momenten binnenvallen voor de start van een actiescène of om een onthulling mee te maken, maar echte invloed op het verhaal heeft hij nauwelijks. Daardoor hebben de conclusies van de vele verhaallijnen vrij weinig impact en eindigen ze als een onmemorabele verzameling van actiescènes.
Op technisch vlak is Jason Bourne sterk. Dankzij de prima acteerprestaties, pittige actiescènes en de interessante beweegredenen, zijn er genoeg boeiende elementen te vinden om de vijfde film boven de matige vierde te verheffen. Toch is er een belangrijke fout die Jason Bourne weerhoudt om het niveau van de eerdere trilogie te halen. Een van diens sterke punten was hoe het genreconventies overboord gooide en een nieuw gevoel opriep. Dat had hier ook gekund, als men volledig had ingezet op een van de verhaallijnen en Bourne een andere kant op was gegaan met een verfrissende motivatie. In plaats daarvan krijgen we dus een drietal incomplete verhaallijnen, flashbacks en voorspelbare plottwists waardoor het aanvoelt als een onnodige herhalingsoefening gevuld met clichés. Precies het tegenovergestelde van datgene wat de allereerste film zo goed maakte. Bovendien lijkt Jason Bourne in deze film meer dan ooit op James Bond door zijn passieve deelname, als een onpersoonlijke superheld in plaats van het inleefbare personage uit de eerdere films. Jason Bourne heeft hele sterke elementen in zich, maar kent evenveel problemen en komt net als het titulaire personage jammerlijk genoeg niet uit een identiteitscrisis.
