Bijna was hij er nooit gekomen, de verfilming van Knielen op een Bed Violen. Paul Verhoeven zou Jan Siebelinks bestseller naar het witte doek brengen, maar nog voordat er een scène was opgenomen, gaf hij er de brui aan. Volgens producent Alain de Levita zou Verhoeven te veel geld nodig hebben gehad, hij wilde er iets groots van maken. Geldgezeur dus, maar dat blijkt de uiteindelijke verfilming alleen maar goed te hebben gedaan.
Er is namelijk helemaal geen grootse regie nodig, bewijst Ben Sombogaart. Sterker nog, zijn sobere aanpak sluit naadloos aan op het verhaal, over een streng gelovig milieu aan het eind van de jaren veertig.
Barry Atsma speelt hoofdpersoon Hans, een kweker die anno 1949 worstelt om rond te komen van zijn bedrijf. Hij gaat iedere zondag trouw naar de kerk met zijn vrouw en zoon, maar een prediker die hem met bezoekjes blijft bestoken, brengt hem op nieuwe ideeën. Hans begint kritisch te worden op de kerk als instituut, wil niet meer als een mak kuddeschaap naar dezelfde preken luisteren en begint nieuwe, radicalere boeken te lezen. Maar dan slaat het noodlot toe. Echtgenote Margje krijgt een miskraam. Een straf van de Heer?
De tragedie is voor Hans de aanleiding om nog dieper in het geloof te duiken. Hij heeft een nieuwe roeping gevonden, die nog eens wordt gevoed door een plotselinge openbaring. Of dat surreële visioen in zijn tuin nou echt gebeurt, of dat het zich allemaal in zijn hoofd afspeelt, wordt in het midden gelaten. Knielen op een Bed Violen stelt dan ook niet zozeer het bestaan van een God aan de kaak, maar meer de gevolgen die streng geloof op een gezin kan hebben.
Hans zondert zich steeds vaker af met het selecte clubje mannenbroeders, waar hij definitief deel van uit mag maken nadat hij heeft verteld welk wonder hem is overkomen. Margje ziet met lede ogen aan hoe haar man wordt opgeslokt door geloof. Ze kan hem wel verbieden om nog met de mannen om te gaan, maar of ze daar de liefhebbende echtgenoot en vader mee terugkrijgt?
Tot wanhopig gehuil of slaande ruzies komt dat niet, Sombogaart houdt zijn film mooi klein. Dat is niet per se het handelsmerk van de maker die ook films als Abeltje, Kruistocht in Spijkerbroek en Koning van Katoren op zijn cv heeft staan. Wat hem echter wel kenmerkt, is dat hij zijn stijl altijd goed weet aan te passen op het boek dat hij verfilmt (zijn teller staat inmiddels op acht). Zo liet hij sterke actrices het werk doen in het Oscargenomineerde De Tweeling, maar waren het handpoppen en cartooneske decors die de sfeer van Pluk van de Petteflet bepaalden.
In Knielen op een Bed Violen houdt de filmmaker grote emoties op afstand. Binnen het radicaal gelovige milieu is daar ook geen ruimte voor: Hans moet zich koel en zakelijk opstellen van zijn broeders en Margje heeft berusting gevonden in de afstandelijkheid van haar man. Maar intussen is de scheurende pijn die daaronder zit wel voelbaar. Dankzij flashbacks die laten zien waar Hans zijn strenge overtuiging vandaan haalt, en vooral dankzij het gelaagde acteerwerk van Barry Atsma en Noortje Herlaar.
