Sommige films moeten het hebben van hun plot. Andere van de sfeer. En weer andere van de grappen. Maar er zijn ook films die volledig steunen op één centraal personage, iemand die vrijwel constant op het scherm is en - hopelijk - onze aandacht de hele film weet vast te houden. Eerder dit jaar bracht There Will Be Blood ons zon personage, de onvergetelijke Daniel Plainview. En nu, in Margot at the Wedding, is er Margot, een ware force of nature, iemand die je niet graag in je leven zou hebben, maar van wie je niet kan wegkijken.
De bruiloft waar Margot (meesterlijk en zonder ijdelheid gespeeld door Nicole Kidman) samen met haar zoontje Claude naartoe gaat is die van haar zusje Pauline. Deze zal plaatsvinden in de tuin van Pauline, onder de boom waar met de buren veel ruzie over is. De verloofde is Malcolm, een werkloze artiest die eindeloos in de weer is met brieven schrijven en een snorretje heeft laten groeien waarvan hij zelf zegt: its meant to be funny. Pauline en Margot hebben elkaar al een hele tijd niet gesproken - waarom wordt nooit echt duidelijk - en de hereniging gaat moeizaam. Ze doen allebei hun best, of eigenlijk doen ze allebei alsof ze hun best doen, maar Margot kan het toch niet laten om met gespeelde onwilligheid Pauline te vertellen dat Malcolm totaal onaantrekkelijk is.
Vergis je niet. Dit zijn geen standaard indie-personages met zorgvuldig gekalibreerde imperfecties en grappige eigenaardigheden. Dit zijn volledig, onherroepelijk verpeste mensen, slim genoeg om hun eigen neuroses te doorzien maar desondanks niet in staat er onder uit te komen. Hun interacties zijn vaak grappig, maar op een ongemakkelijke en soms opeens pijnlijk herkenbare manier. Een recensent noemde deze film emotional torture porn en dat is geen slechte omschrijving. Je kijkt gefascineerd naar wat deze mensen elkaar aandoen, je kunt niet wegkijken, en af en toe denk je verschrikt: maar ik ben toch niet net zo?
Margot is het ergst van allemaal. Ze is een schrijfster die haar familie voortdurend gebruikt - of eigenlijk misbruikt - voor haar verhalen. Ze is passief-agressief, heel snel gekwetst, uiterst arrogant en net zo onzeker. Ze vertelt haar zoon alles, veel te veel, en weet zijn zelfvertrouwen zo te ondermijnen dat je je niet kan voorstellen dat hij zijn opvoeding heelhuids zal overleven. Ze weet haar ergste beledigingen te brengen als bezorgd en oprecht advies. En als haar man - die ze bedriegt met een andere schrijver - langskomt en iets aardigs doet wordt ze woedend op hem. Ze wil niet dat mensen om haar heen goed zijn, of zelfs maar goed lijken, want wie weet moet ze dan toegeven dat haar achteloze wreedheid niet normaal is.
Toch is het moeilijk niet af en toe iets van jezelf in Margot te herkennen, iets van je slechtste kant vanzelfsprekend. Gemeen zijn is soms zo makkelijk en zo verleidelijk. En eenieder die een zus (of broer) heeft weet dat relaties tussen broers en zussen voortdurend van liefde naar haat wankelen en weer terug. Niemand kent je tenslotte zo goed als degene met wie je bent opgegroeid en niemand anders weet je zwakke plekken zo feilloos te benutten.
Helaas is de film niet helemaal consistent in de toon die hij aanslaat. Het gedoe met de buren had makkelijk weggelaten kunnen worden en voegt helemaal niets toe. Ook zijn de personages soms te expliciet in wat ze zeggen en worden er psychologisch te makkelijke verklaringen aangedragen, zoals wanneer Pauline zich afvraagt wat er toch met hun vader was, waardoor zij en Margot met zoveel mannen het bed indoken. Er wordt niet nader op ingegaan en het zijn de personages - vooral Margot, maar ook Pauline en Malcolm - die de film bij elkaar houden. Het is geen prettige film om naar te kijken, maar wel een waar je niet bij weg kan lopen. Niet voor tere zieltjes dus, maar wel voor liefhebbers van sterke, ingewikkelde, tegenstrijdige personages. Die zijn er al niet zo veel, maar de vrouwelijke variant is helemaal dun bezaaid.
