Thirteen zou kunnen doorgaan voor de eerste avondvullende voorlichtingsfilm van SIRE. Drank, drugs en foute vriendinnetjes maken meer kapot dan je lief is. En hoe. Wanneer de 13jarige Tracy voor het eerst kennis maakt met haar verrotte leeftijdgenootje Evie, schrijft ze nog veelgeprezen gedichten en draagt ze sokjes met stripfiguren erop. Nog geen vier maanden later drinkt en snuift ze alsof haar leven ervan afhangt, en ligt haar meisjeskamer vol met gestolen kleren en meer geld dan haar moeder in een maand verdient. Soms komt het tempo waarin Tracy van een liefhebbende dochter verandert in een manipulatieve feeks nogal ongeloofwaardig over, maar dan word je weer herinnerd aan het feit dat deze film doordrenkt is van authenticiteit. Thirteen is, zo vertelt de pers ons, gebaseerd op het autobiografische verhaal van de nu 16-jarige Nikki Reed (Evie), die deels verantwoordelijk was voor het script, en biedt dus een blik in de échte wereld van 13-jarige meisjes. Maar het definiërende kenmerk van puberaal gekoketteer met alles wat verboden is, is dat het vrijwel altijd weer over gaat: daar is Reed zelf een goed voorbeeld van. En Thirteen slaagt er niet in je dat te doen vergeten, waardoor het drama minder hard aankomt dan waarschijnlijk de bedoeling is.
Dat kun je de acteurs in ieder geval niet kwalijk nemen. Zowel Evan Rachel Wood (Tracy) als Nikki Reed en Holly Hunter als Tracys alleenstaande moeder Melanie, spelen hun rollen met verve. Vooral Melanie, die zich onophoudelijk schuldig voelt over het feit dat Tracy en haar broer zonder vader moeten opgroeien, is overtuigend in haar kwetsbaarheid.
De film suggereert dat het die gezinssituatie is die Tracys dramatische gedrag in de hand werkt. Ze voelt zich afgewezen door haar vader, die het te druk heeft met zijn carrière, en verraden door haar moeder, die een knipperlichtrelatie onderhoudt met een ex-cocaïneverslaafde. Dit vertaalt zich bij Tracy, helemaal volgens het boekje, in zelfverminking én een wanhopig verlangen naar acceptatie.
Voor Evie zijn de onzekere Tracy en haar moeder, die zich niet langer gerechtigd voelt om haar dochter de les te lezen, makkelijke prooien. Met groot gemak en groeiend plezier laat ze Tracy steeds een stapje verder gaan, van haar eerste joint tot haar eerste pijpbeurt. Melanie wordt al even meesterlijk buiten spel gezet, onder andere door middel van een schaamteloos verzonnen verhaal over seksueel misbruik.
Maar natuurlijk is Evie - ook weer volgens het boekje - zélf juist vreselijk onzeker, en laat de film zien hoe gekwetst ze is, als zij voor de verandering degene is die wordt afgewezen.
Waar de kracht van Thirteen ligt, is in het tonen van de primitieve, dwingende behoefte om erbij te horen, die Tracy ervaart. Op haar leeftijd wordt het gênant als je moeder je beste vriendin is; populariteit op school gaat boven alles. Tracy is bereid alles wat ze geleerd heeft, haar hele opvoeding, overboord te gooien voor een kans om met Evie en haar clubje te winkelen, en dus steelt ze bij de eerste gelegenheid om indruk op ze te maken meteen iemands portemonnee. Al even indrukwekkend is de manier waarop Evie konkelt, manipuleert, liegt, slijmt en kwetst. Ook haar gedrag is eerder instinctief dan gecalculeerd. Hoe doortrapt ze ook is, ze blijft een meisje van dertien, en je ziet hoe ze elke keer intuïtief uitvindt welk masker ze moet opzetten om iedereen om haar vinger te winden.
Maar de angel wordt uit de film gehaald doordat je de hele tijd blijft beseffen dat het maar om een fase gaat. Tracys rebellie volgt gebaande paden: natuurlijk gaat ze uit shopliften, natuurlijk neemt ze stiekem piercings en experimenteert ze met seks en drugs. Natuurlijk maakt ze ruzie met haar moeder. Het feit dat het bij haar zulke extreme vormen aanneemt, neemt nooit het vermoeden weg dat dit hoofdstuk in haar leven aan het eind van de film zal worden afgesloten. Als dat dan ook gebeurt (Evie laat nog één keer zien waartoe ze in staat is, en verdwijnt dan voorgoed uit Tracys leven) en Tracy en haar moeder komen via een heftige catharsis weer nader tot elkaar, denk je eigenlijk alleen maar: zo, dat hebben we ook weer gehad.
Het is waarschijnlijk niet helemaal eerlijk om de filmmakers hun onderwerpkeuze aan te rekenen. Maar Thirteen wil zo graag shockeren, en dat lukt niet. Wat dat betreft zal de film het meer moeten hebben van kijkers met dertienjarige dochters, die aansluiting zoeken bij de belevingswereld van hun kroost
