Regie: Alejandro González Iñárritu | Cast: Sean Penn (Paul Rivers), Naomi Watts (Cristina Peck), Benicio Del Toro (Jack Jordan), Charlotte Gainsbourg (Mary Rivers), Melissa Leo (Marianne Jordan) e.a.

In 2000 maakte de Mexicaanse regisseur Alejandro González Iñárritu veel indruk met zijn debuut Amores Perros. De film was een opwindende caleidoscoop van kleuren en geluiden, waarin Iñárritu drie losse verhalen op ingenieuze wijze met elkaar verbond. De verwachtingen voor Iñárritu’s tweede film waren dan ook hooggespannen. Achteraf blijkt, misschien wel té hooggespannen. Want 21 Grams, Iñárritu’s tweede film, begint met het zelfde idee als Amores Perros – de levens van drie verschillende mensen raken onlosmakelijk met elkaar verbonden als gevolg van een ernstig verkeersongeluk – maar is lang niet zo overtuigend als zijn debuut. Net als in Amores Perros wordt in 21 Grams gebruik gemaakt van een niet-lineaire verteltechniek; het verhaal ontvouwt zich aan de hand van flashbacks, flashforwards en herhalingen. Echter, daar waar deze structuur in Amores Perros een duidelijk doel diende, heeft ze in 21 Grams slechts tot functie te verhullen dat we hier te maken hebben met een tamelijk mager verhaal. Gelukkig wordt dit ruimschoots goedgemaakt door de voortreffelijke acteerprestaties van Sean Penn, Naomi Watts en Benicio Del Toro.

De titel van de film refereert aan de 21 gram die het lichaam zou verliezen op het moment van sterven – het gewicht van de ziel. Hiermee is meteen de toon gezet. 21 Grams heeft namelijk als voornaamste thema de dood. De film draait om drie personages uit heel verschillende lagen uit de maatschappij. Hun levens worden onlosmakelijk met elkaar verbonden als gevolg van een dramatisch auto-ongeluk. Sean Penn speelt Paul Rivers, een wiskundige die stervende is en op de wachtlijst staat voor een harttransplantatie. Hoewel Paul het centrale karakter van de film is, is zijn verhaal eigenlijk het minst uitgewerkt – en daardoor het minst boeiend. We zien wel hoe hij lijdt onder zijn verschrikkelijke ziekte, maar het blijft allemaal erg afstandelijk. Aan het andere uiterste van het emotionele spectrum bevindt zich Cristina, ex-junkie, moeder van twee dochters en gelukkig getrouwd met een architect. Watts’ karakter wordt emotioneel zwaar op de proef gesteld, en dat zullen we weten ook; zelden hebben er op het witte doek zo veel tranen gevloeid. Het is te danken aan het acteertalent van Watts dat deze schrijnende scènes niet verworden tot banale soap-opera. Jack Jordan (Del Toro) is een ex-gedetineerde die bekeerd is tot het christelijk geloof en met de bijbel in de hand probeert randgroepjongeren op het rechte pad te houden. Het personage van Del Toro is het werkelijke emotionele zwaartepunt van 21 Grams. Jack’s worsteling met het geloof en zijn starre persoonlijkheid maken hem tot het fascinerendste karakter uit de film. Hartverscheurend zijn de scènes waarin hij kiest voor zijn geloof ten koste van zijn familie.

Zoals gezegd, 21 Grams hanteert een niet-lineaire verteltechniek. De film beweegt voor-en achteruit in de tijd, en springt ook nog eens van karakter naar karakter. Dit maakt dat vooral het eerste half uur best lastig te volgen is. Maar vanuit de schijnbaar willekeurige aaneenschakeling van scènes verschijnt geleidelijk een patroon. De regisseur geeft ons iedere keer een klein stukje van de puzzel, en langzaam ontstaat er een herkenbaar plaatje. Het probleem is echter dat, zodra je door hebt hoe de vork in de steel steekt, de opwinding al spoedig wegebt. Dit is onder andere te wijten aan het feit dat er geen werkelijke dynamiek is tussen de verschillende delen. Eigenlijk zou je kunnen stellen dat 21 Grams een tamelijk simpel verhaal is dat in stukken is geknipt om het interessant te houden voor de kijker. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een film als Memento, waarbij de niet-chronologische structuur intrinsiek verbonden is met de psychologie van het hoofdfiguur.

Iñárritu’s debuut was snel, opwindend en bruisend. Er was ruimte voor humor en reflectie, ondanks dat de thema’s van de film uiterst serieus waren. Waarschijnlijk had de regisseur de indruk dat hij met 21 Grams meer de diepte in moest gaan. En dieper lijkt bij Iñárritu te betekenen: meer ellende. De hoofdfiguren wordt niets bespaard. Iñárritu neemt de materie veel te serieus, waardoor de film soms vervaarlijk dicht in de buurt komt van platvloerse dramatiek. Dat de film uiteindelijk toch overeind blijft is te danken aan de cast (in combinatie met Iñárritu’s sterke acteursregie) en de prachtige cinematografie.