Het gebeurt tegenwoordig eigenlijk nog maar weinig dat er een film wordt gemaakt, die alleen maar over vrouwen gaat. Een film waarin geen enkele man op het scherm een echte rol van betekenis speelt. Er worden natuurlijk wel regelmatig sentimentele, clichématige chick flicks gemaakt, soms ook wel vrouwenfilms genoemd. Dat zijn echter wezenlijk andere films, waarin de vrouwelijke hoofdpersoon bovendien meestal haar best doet om aan de man te raken. De films van Spanjaard Pedro Almodóvar zijn geen chick flicks. De regisseur van o.a. Carne trémula, Todo sobre mi madre en Hable con ella heeft de meeste van zijn stijlkenmerken achterwege gelaten om zijn beste werk tot nu toe te maken: Volver, een ode aan de vrouw en haar overlevingskracht.
Almodóvar pakt voor de verandering eens niet uit met zijn kenmerkende waanzinnige stijlvormen en gaat ditmaal wat ingetogener te werk. Volver bevat geen verhalen in verhalen in verhalen, en zit niet volgepropt met Almodóvars kenmerkende eigenzinnigheden of felle kleuren, maar is daarom niet minder kleurrijk. Sterker nog, de personages in zijn film en de wereld waarin zij leven komen meer dan ooit tevoren tot leven. Vooral de stukken in Almodóvars geboortestreek La Mancha zijn voor zijn doen vrij sober gefilmd. Het verhaal, dat flink wat simpeler in elkaar steekt dan in zijn vorige films (maar nog altijd moeilijk is samen te vatten) en het drama krijgen nu meer ruimte en komen beter over. Almodóvar wordt bijgestaan door een uitmuntende cast, die samen in Cannes de prijs voor de beste actrice in ontvangst mocht nemen.
Penélope Cruz speelt dé rol van haar carrière als Raimunda, een vrouw van in de dertig met een dochter, Paula. Samen met haar dochter woont ze in Madrid, net als haar zus Sole. Gedrieën reizen ze af naar hun geboortedorp in La Mancha om het graf van de ouders van Raimunda en Sole schoon te maken, zoals de lokale traditie voorschrijft. Daar komen ze hun oude buurvrouw Agustina en hun tante Paula tegen. Die laatste is half blind en slecht ter been, maar toch zorgt ze op de één of andere mysterieuze manier voor zichzelf en heeft ze zelfs lekkernijen voor de familie klaarstaan.
Volgens de dorpelingen waart de geest van hun dode moeder rond het huis, om haar zus te helpen. Wanneer tante Paula sterft en Sole alleen naar de begrafenis gaat (Raimunda moet ondertussen een geheel te rechtvaardigen lijk zien weg te werken ) lijkt het zowaar of Soles moeder voor haar verschijnt; ze wil zelfs mee terug naar Madrid. Carmen Maura, in de jaren 80 al een muze van Almodóvar, speelt deze rol prachtig en zorgt ervoor dat haar personage nooit eng, morbide of juist te kluchtig en grappig wordt. Tegelijkertijd bewaart ze de humoristische kant van haar karakter. Wat volgt is een ontroerend, soms zelf hartverscheurend maar ook humoristisch verhaal over drie generaties vrouwen in één familie, waar je als kijker de eerste keer maar beter niet al te veel van af moet weten.
Volver betekent terugkeren, en dat thema manifesteert zich op allerlei manieren. Zo keert de moeder bijvoorbeeld terug naar Sole, terwijl allerhande emoties en herinneringen bij Raimunda terugkomen door de situatie waarin zij verzeild raakt. Alle themas en ideeën komen samen in één fantastische scène waarin Raimunda een traditioneel Spaans liedje zingt. Deze scène is het definitieve en onmiskenbare bewijs dat Almodóvar een meestercineast is, die zijn kunst tot in de puntjes beheerst. En dat geldt eigenlijk min of meer ook voor de rest van de film, waarmee Almodóvar effectief demonstreert hoe een dramatisch verhaal met licht komische kanten verfilmd moet worden. Voor menig filmliefhebber zal het een genot zijn om een meester in een voor hem ongekende topvorm aan het werk te zien. Het helpt daarbij dat hij een geweldige cast bij elkaar heeft verzameld, met als absolute ster Penélope Cruz, die duidelijk toch het meest thuis is in Spaanse films en daarin het beste van haar kunnen laat zien. Alberto Iglesias, sinds 1995 de vaste componist van Almodóvar, is ook weer van de partij en levert opnieuw mooie muziek die de beelden prima begeleidt. Volver is dankzij al deze zaken en meer misschien wel Almodóvars magnum opus geworden. Maar eigenlijk is het hopen dat hij nog een keer zon pareltje zal maken.
