The Dark Knight is hoogst zeldzaam: een enerverende, spectaculaire actiefilm met interessante personages, karakterontwikkelingen en intrigerende themas die op een slimme manier worden uitgewerkt als onderdeel van het verhaal. Voeg daar een ambigue moraliteit aan toe en een serieuze, donkere toon die je zelden ziet in zomerse Hollywoodblockbusters, en je hebt een unicum. En dan is het ook nog eens een vervolgfilm, doorgaans niet bepaald een garantie voor kwaliteit, die op alle fronten de eerste film overtreft. De film is de enorme hype waard geweest.
Die hype is al meer dan een jaar geleden aangewakkerd door Warner Brothers en sinds een half jaar draait hun marketingmachine écht op volle toeren. Onder andere de grootste internetcampagne voor een film tot nu toe heeft ervoor gezorgd dat de hype maar bleef groeien en The Dark Knight de meest geanticipeerde film van 2008 werd. Het gigantische financiële succes (meerdere records werden meteen al gebroken) liegt er niet om: goede marketing is goud waard. Maar daar waar dure Hollywoodfilms na zon enorme hype vaak teleurstellen doet The Dark Knight dat niet. Aan de torenhoge verwachtingen, niet alleen opgezweept door de marketing, maar ook door de kwaliteit van de eerste film, wordt volledig voldaan.
Drie jaar geleden gaf Christopher Nolan met Batman Begins de Batman-filmreeks een herstart, waarin de oorsprong en de psychologie van het personage op een min of meer realistische manier opnieuw verkend werden. Aan het eind van die film had Bruce Wayne met Batman de georganiseerde misdaad van Gotham in een hoek gedreven en een symbool gecreëerd waarmee hij hoopte het volk te inspireren. Maar in The Dark Knight pakt dat anders uit.
Batman is niet het symbool van licht en hoop geworden, niet de ridderlijke hoeder van de samenleving, maar geeft eerder het signaal af dat de enige manier om de corruptie en misdaad te bestrijden wetteloosheid is. Harvey Dent is als dappere officier van justitie wél die koene held die de misdaad binnen het systeem en binnen de regels van de samenleving bestrijdt en daarom doet Batman er alles aan om van hem hét nieuwe rechtschapen symbool van fatsoen in de nog altijd rottende beschaving te maken. Die wordt ondertussen ook bedreigd door een nieuwe vijand: The Joker.
Het is de Joker niet om geld of macht te doen, maar hij heeft een boodschap: de mens en diens wetten en maatschappelijke systemen zijn in wezen helemaal niet goed, beschaafd of eerlijk. Dat wil hij bewijzen door chaos en angst te verspreiden en de symbolen van menselijke beschaving te ondermijnen of te vernietigen. De Joker is net als Batman een grotesk figuur, meer dan slechts een man. Hij is tegelijk angstaanjagend en charmant, grappig en afstotend, en vooral ook intelligent.
Op papier (in het script van Nolan en diens broer Jonathan) is de Joker al een fascinerend, complex en duister personage, maar Heath Ledger maakt met een fenomenale acteerprestatie pas echt een onvergetelijk karakter van hem. Elk moment dat hij aanwezig is krijgt hij alle ogen op zijn monsterlijke verschijning gevestigd en laat hij je lachen terwijl je weet dat dat eigenlijk niet zou moeten. Deze psychopaat is ver verwijderd van de clown die Jack Nicholson twintig jaar geleden in Batman speelde. De speculaties rondom een eventuele Oscar zijn niet uit de lucht gegrepen en staan los van zijn overlijden.
In bijna elke andere film zou Ledgers Joker de rest van de film overschaduwen, maar dat gebeurt hier niet. De ontwikkeling van Harvey Dent is minstens zo boeiend en ook de morele problemen van politieman Gordon en Batman doen er niet veel voor onder. De ethische vraagstukken waar dit trio voor komt te staan zouden op zichzelf al een interessante film kunnen opleveren, maar Nolan verweeft de moeilijke kwesties, filosofieën en hun implicaties naadloos met de ene na de andere spannende actiescène.
Van de bankoverval waar de film mee opent tot een gewapend transport dat aangevallen wordt tot de finaleclimax worden het tempo en de adrenaline er bijna tweeëneenhalf uur flink ingehouden, met uitzondering van enkele noodzakelijke rustpunten. Sfeervol gefilmd en voorzien van energieke muziek die de bloedcirculatie flink stimuleert, worden actie, spanning, uitwerking van personages, themas en vraagstukken bijna perfect samengevoegd. Deze succesvolle combinatie maakt van The Dark Knight de beste stripverfilming tot nu toe, een van de betere misdaadfilms van dit decennium en voorlopig de beste film van 2008.
