Waar te beginnen met het beschrijven van de genialiteit van Up in the Air? Bij het griezelig actuele tijdsbeeld dat de film schetst? Bij het scherpe scenario van Jason Reitman? Of toch bij de geweldige George Clooney in de hoofdrol? Het is een vraag die door iedereen anders beantwoord zal worden, maar een ding is zeker: Up in the Air is een van de beste Amerikaanse films in tijden en een bewijs dat uit Hollywood nog steeds fantastische films kunnen komen.
Clooney is Ryan Bingham, een man die voor zijn werk het land doorreist om mensen te ontslaan wier bazen daar zelf te laf voor zijn. Bingham is 322 dagen per jaar onderweg en geniet van zijn baan en zijn zelfgekozen sociale isolement. Hij is charmant, succesvol en hard op weg als zevende man in de geschiedenis tien miljoen airmiles op zijn rekening bij te schrijven. Hij moet zijn levensstijl echter heroverwegen door de introductie van twee vrouwen in zijn leven. Ten eerste Natalie Keener, een jonge, ambitieuze dame die met het plan komt ontslagprocedures te automatiseren en wil bezuinigen op de reiskosten van Bingham en consorten. Daarnaast is er Alex Goran, de vrouwelijke evenknie van Bingham met wie hij een affaire begint en die hem doet inzien dat een relatie niet het einde van de wereld hoeft te betekenen.
De versmelting van verschillende genres, die ervoor zorgt dat de film onmogelijk in een hokje geplaatst kan worden, vormt de grootste kracht van Up in the Air, de derde film van de pas 32-jarige Jason Reitman (Juno, Thank You for Smoking). Drama en komedie wisselen elkaar moeiteloos af, zonder dat de film ook maar een moment onevenwichtig aanvoelt. Ook de combinatie van universele themas als eenzaamheid en vervreemding en de maatschappijkritiek waar Reitman in de film mee strooit, is vlekkeloos uitgevoerd.
Het merendeel van de mensen die door Bingham de zak krijgen, wordt niet gespeeld door acteurs, maar door mensen die in hun echte leven ook zijn ontslagen. Dat levert authentieke en zeer confronterende cinema op en laat op ontroerende wijze zien hoe groot de klap kan zijn als je van de ene op de andere dag je baan verliest. De gesprekken tussen deze mensen en Bingham en zijn jonge protegé Keener worden door Reitman handig gebruikt om de personages verder in te kleuren. Waar de ervaren en cynische Bingham is afgestompt voor het leed van de slachtoffers en er zelfs in slaagt de mensen aan de overkant van de tafel (en de kijker) te laten geloven dat hun ontslag een positieve ontwikkeling is, trekt het een zware wissel op de veel socialere en idealistischere Keener, die maar moeilijk kan omgaan met hun reacties.
Een groot deel van het succes van Up in the Air is te danken aan de verbluffende George Clooney in de rol van zijn leven. Hij draagt de film zoals alleen een eersteklas filmster dat kan. Alsof het hem geen enkele moeite kost. Met zijn natuurlijke charme zorgt hij ervoor dat Bingham sympathiek blijft, ondanks zijn asociale houding tegenover zijn naaste omgeving en het onmenselijke werk dat hij doet. Daarnaast geeft Clooney alle ruimte aan zijn twee vrouwelijke tegenspelers, die weinig voor hem onderdoen. Anna Kendrick, vooral bekend uit Twilight, brengt de dosis jeugdige energie die de film nodig heeft, maar moet het uiteindelijk afleggen tegen Vera Farmiga. De actrice uit The Departed straalt op het scherm een welhaast ouderwetse klasse uit, waar maar weinig hedendaagse actrices aan kunnen tippen. De scènes tussen haar en Clooney spatten (mede dankzij de uitstekende dialogen van Reitman) van het scherm af en doen hopen dat deze rol haar definitieve doorbraak betekent.
Hoewel Up in the Air in het eerste deel al een bovenmatig intelligente en scherpe tragikomedie is, zorgt de laatste akte er pas echt voor dat deze film en met name Ryan Bingham je nog lang bijblijven. Reitman kiest dapper niet voor de makkelijke weg en besluit de film met een heel open einde, waar iedereen zelf conclusies uit kan trekken. Dit zal een deel van het publiek ongetwijfeld irriteren, maar een happy end had afbreuk gedaan aan de thematiek van de film. Want vergis je niet: Up in the Air is geen traditionele feelgoodfilm. Grappige momenten zijn er zeker, maar bovenal is de film een portret van een ogenschijnlijk gelukkige man die zijn weg probeert te vinden in de grote wereld, waar hij met onverwachte tegenslagen te maken krijgt. Het is aan hem hoe daar op te reageren. Opgeven en vluchten in een veilige cocon? Of doorzetten, in de hoop het geluk te vinden waar ieder mens zo wanhopig naar smacht?
