In 2007 verschijnt een foto van Yaniv Schulman in The New York Sun. Drie maanden later krijgt hij een schilderij van deze foto over de post. De auteur: de achtjarige Abby. Yaniv voegt Abby toe op Facebook en leert zo ook de rest van de familie van Abby kennen. De moeder, maar ook de oudere en mooie zus van Abby, met wie Yaniv al snel een cyberrelatie start.
Een film over Facebook, kan dat wel? Deze vraag stelden we kort geleden nog bij The Social Network. Eigenlijk hadden we hiermee een aantal weken moeten wachten, want als er één film over Facebook gaat dit jaar, dan is het Catfish wel. De aantrekkingskracht van sociale netwerken, de valkuilen en gevaren, hoe ze te gebruiken en hoe ze worden misbruikt. Was The Social Network vooral een prachtig portret van modern menselijk gedrag, Catfish legt de focus veel meer op het fenomeen Facebook zelf. En met succes.
Catfish presenteert zichzelf als een documentaire. De film vertelt een alledaags verhaal met een verbazingwekkende wending. Het is dan ook zaak om met zo min mogelijk voorkennis de film in te duiken. De trailer suggereert dat het halverwege op een The Blair Witch Project van de eenentwintigste eeuw zal uitdraaien. Dit is gelukkig niet waar. Alles wat gebeurt kan echt gebeuren. Het is soms onwaarschijnlijk, maar dat is het leven soms ook.
De wending waar Catfish naartoe werkt is echter zo verbazingwekkend en werkt zo goed dat je als kijker toch al snel aan het waarheidsgehalte gaat twijfelen. Kijk ik eigenlijk wel naar een documentaire of is dit een sterk uitgedacht en opgezet verhaal? In het laatste geval dan wel met subliem acteerwerk, van zowel Yaniv als Abbys moeder.
Naarmate het verhaal zich verder ontvouwt worden deze waarheidsvragen groter. Zo wordt tijdens het slot van de film de titel verklaard. De catfish (meervallen) blijken een perfecte metafoor voor één van de hoofdpersonages, misschien wel te perfect. De vragen worden niet alleen groter, ze worden ook steeds onbelangrijker. Volkomen zekerheid zul je als kijker niet krijgen en dat is maar goed ook. Catfish draait juist om het eeuwig gissen naar de waarheid. Catfish zet vraagtekens bij ons gebruik van sociale netwerken zoals Facebook. Wat zetten wij online? En bovenal: met welke reden doen wij dit? Facebook gunt ons een steeds groter kijkje in de levens van anderen, maar in hoeverre deze informatie waar is, blijft vaak giswerk.
