Je zou Small Town Murder Songs kunnen omschrijven als Fargo zonder randzaken. In een klein en hecht dorpje wordt een brute moord gepleegd die door de lokale sheriff moet worden opgelost. Maar in Small Town Murder Songs wordt dit uitgewerkt zonder criminelen die elkaar in houtversnipperaars proppen. Ingetogen criminelen ontbreken trouwens ook, net als meerdere goed uitgewerkte personages. Een complex moordmysterie? Small Town Murder Songs heeft een moord, maar een mysterie wordt het nergens. Voor humor hoef je bij Small Town Murder Songs ook niet aan te komen. Wel voor één van de indrukwekkendste bioscoopervaringen van dit jaar.
In een zeer religieuze, gesloten dorpsgemeenschap in Canada wordt een dode vrouw gevonden. Wie ze is weet niemand, dus zal ze wel van buiten het dorp komen. Sheriff Walter (Peter Stormare in misschien wel de beste rol uit zijn carrière) en zijn partner Jim worden op de zaak gezet. Al snel is er een hoofdverdachte, maar dat blijkt de nieuwe vriend van Walters ex te zijn, wat het onderzoek bemoeilijkt.
Hoewel bovenstaande het verhaal van Small Town Murder Songs in een notendop beschrijft, is het verre van waar de film over gaat. Het echte verhaal speelt zich af in Walter zelf. Het is de interne strijd die hij voert met zijn gewelddadige verleden. Walter mag dan wel tot inkeer zijn gekomen en nu een stabiele relatie hebben met een degelijke christelijke vrouw, maar diep in hem zit een opvliegendheid die hij maar moeilijk onder controle kan houden.
Dat de focus van de film op deze innerlijke strijd ligt en niet op het moordmysterie blijkt wel uit de tussentitels die de film segmenteren. Het zijn citaten uit de bijbel: Live in the world, but not of it, If someone strikes you on the right cheek, turn and offer them your left. Ze komen op cruciale punten in Walters leven: momenten waarop hij faalt of geconfronteerd wordt met zijn oude natuur.
Small Town Murder Songs is een film over schuld, vergeving en de menselijke strijd tegen eigen tekortkomingen. Dit dagelijkse gevecht van Walter is de gehele film voelbaar. Het is een rustige film, maar die rust is geforceerd. Het is alsof iemand aan de noodrem hangt terwijl ook het gaspedaal nog vol wordt ingedrukt.
Dat gaspedaal is in het geval van Small Town Murder Songs de fenomenale soundtrack, verzorgd door de Canadese rock/folk/country/gospelband Bruce Peninsula. De soundtrack is het enige waarbij regisseur Gass-Donnelly zich niet inhoudt en alle registers wijd open zet. De muziek barst soms ineens los, staat hard en overschreeuwt alles in de film. De muziek lijkt Walter te bestraffen, maar ook aan te moedigen en te evalueren. De muziek laat zien hoe Walter intern op ontploffen staat, maar hint in de songtekst tegelijkertijd naar de rust en acceptatie die zijn omgeving hem maar niet wil geven.
De muziek in Small Town Murder Songs eist zon grote rol op dat het de waardering van de film heftig zal beïnvloeden. Kan de muziek je bekoren, dan zal je Small Town Murder Songs ongetwijfeld een prachtige film vinden. Maar staat de muziek je tegen, dan zou dat de film paradoxaal genoeg alleen maar beter moeten maken. Wij worden niet graag geconfronteerd met onze eigen machteloosheid. Daarom moet ons geweten soms ook zo hard schreeuwen om ons te bereiken als we voor de zoveelste keer de fout in gaan.
