Marley
Recensie

Marley (2012)

Met deze documentaire weet Macdonald op ingrijpende en meesterlijke wijze de mens achter de mythe te tonen.

in Recensies
Leestijd: 3 min 32 sec
Regie: Kevin Macdonald | Cast: Bob Marley, Ziggy Marley, Jimmy Cliff, Rita Marley, Cedella Marley, The Wailers, e.a. | Speelduur: 144 minuten | Jaar: 2012   

Bob Marley is misschien dertig jaar geleden overleden, zijn muziek en boodschap leven onverminderd voort. Generatie na generatie ontdekt zijn muziek en merchandise met afbeeldingen van de muzikant blijven als zoete broodjes over de toonbank gaan. Maar wie is de man achter de rasta's en ‘spliff’? Kevin Macdonald probeert met Marley een beeld te schetsen van de man achter het muzikale genie.

Om te zeggen dat Bob Marley van arme komaf was, is een understatement. Marley start bij het begin van Bobs verhaal. Veel is er niet bekend over zijn jeugd, maar Macdonald weet toch boeiende informatie boven te halen door onder meer zijn moeder en jeugdvrienden aan het woord te laten. Zij vertellen hoe Bob als tiener zijn geboortedorpje Nine Mile verruilde voor een (net zo) arm bestaan in Kingston's Trenchtown. Bob, altijd een buitenstaander omdat hij een blanke vader had, ontdekt zijn passie voor muziek en start een groep genaamd The Wailers. Samen maken zij een unieke sound, waarbij de beat net even anders valt. De reggae is geboren. Bob vindt ook op persoonlijk vlak zijn plek, wanneer hij aanhanger wordt van het Rastafarigeloof.

The Wailers zijn ontzettend populair in Jamaica en leveren hit na hit af. Hoewel Bob predikt dat hij bezittingen niet belangrijk vindt, wil hij tegelijkertijd niets liever dan wereldwijd succes en acceptatie van een blank en zwart publiek. De kans om naar Europa te gaan, grijpt hij aan. De andere Wailers vinden het koude Engeland maar niks en willen terug naar huis, waar de band op handen wordt gedragen. Bob hakt de knoop door en laat ze teruggaan naar Jamaica. Hun plek wordt ingenomen door nieuwe Wailers, die niet zo zeiken. In een razend tempo begint een steeds groter publiek Bob te ontdekken en krijgt hij de wereld aan zijn voeten. In zijn persoonlijke leven neemt hij het er ook van. Hoewel getrouwd met Rita (die uitgebreid aan het woord komt) met wie hij drie kinderen heeft, verwekt hij nog eens acht andere kinderen bij verschillende vrouwen. Een leuke vader blijkt hij niet echt te zijn geweest. Zijn kinderen halen voor de camera jeugdherinneringen op aan wedstrijdjes hardlopen met pa, die dit kennelijk serieus nam en altijd won. Verder woonde hij ergens anders en had hij steevast een groep ‘hangers-on’ om zich heen. Hoe afstandelijk de relatie met zijn kinderen lijkt te zijn geweest, zo warm kon hij zijn voor vreemden. Zo vertellen vrienden dat mensen van heinde en verre naar zijn huis kwamen om geld te vragen en Bob nooit nee zei. Na een aanslag op zijn leven, een langdurig verblijf in Afrika, grote muzikale successen en te zijn uitgegroeid tot icoon krijgt Marley kanker. Hij overlijdt op slechts zesendertigjarige leeftijd.

Marley was misschien geen makkelijk persoon, maar wel iemand die ontzettend veel charisma had en alles uit het leven wist te halen. Je staat als kijker versteld dat hij alles wat hij deed in zesendertig jaar wist te proppen. Elk facet van de zanger wordt belicht, waardoor een goed beeld wordt geschetst van wie hij eigenlijk was. Want hoe bekend hij ook werd, interviews gaf hij slechts sporadisch en veel zei hij niet voor de camera. Macdonald heeft de mensen die hem het beste kenden aan het woord gelaten plus de mensen die hij op belangrijke momenten in zijn leven tegenkwam, tot aan de verpleegster aan zijn sterfbed toe. Dit alles wordt afgewisseld met heel veel mooi archiefmateriaal. Macdonald heeft expres geen voice-over toegevoegd. De beelden spreken voor zich en hebben geen gesproken commentaar nodig.

De speelduur van tweeënhalf uur is erg lang, maar het tempo blijft hoog. Macdonald weet goed de interviews af te wisselen met archiefbeelden van concerten, zodat je de ontwikkeling van Marley als mens direct kan spiegelen aan zijn groei als muzikant. Het eindresultaat is een film die nieuwe inzichten geeft in de mens achter de mythe. Macdonald, die moeiteloos hoogstaande speelfilms (Last King of Scotland) afwisselt met docu's (Touching the Void), heeft met Marley opnieuw een prachtig en toegankelijk werk afgeleverd. Voor reggaefans is deze film verplichte kost, maar zelfs mensen die helemaal niks hebben met Marleys muziek zullen absoluut geboeid zijn.