Het onvermijdelijke gegeven dat de mensheid in de toekomst vergezeld zal zijn door robots vormt al generaties lang een inspiratiebron voor alle vormen van fictie. In films heeft het geleid tot een grote hoeveelheid iconische personages als C3PO, de Terminator, WALLE en recentelijk nog David, de show stelende androïde uit Prometheus. Wat opvalt, is dat robots in films in de meeste gevallen fysiek of emotioneel zo goed mogelijke kopieën zijn van hun scheppers, wat natuurlijk leidt tot de aloude vraag die behandeld wordt in zowat elk scifiproduct: Wat maakt ons menselijk? Robots zonder menselijke emoties of uiterlijk zien we vrijwel nooit. Toch ligt het voor de hand dat we ze over een aantal jaar vooral op die manier zullen ervaren.
Robot & Frank speelt zich af in de nabije toekomst (een jaartal wordt niet genoemd) waarin robots niet meer weg te denken zijn uit de dagelijkse realiteit, al zijn er nog genoeg mensen die zich dat anders kunnen herinneren. Zeventiger Frank is zo iemand. Als gepensioneerde inbreker slijt hij zijn saaie leventje in een rustig dorpje, waarbij hij vooral afleiding vindt in de plaatselijke bibliotheek en het contact met de daar werkzame leeftijdsgenoot Jennifer. Wanneer Franks gedrag er steeds meer blijk van geeft dat zijn geheugen hem in de steek begint te laten, kiest zijn zoon er niet voor hem naar een verzorgingstehuis te sturen, maar een robot voor hem aan te schaffen. Deze moet hem assisteren in de huishouding en aansporen tot een gezondere leefstijl. Dat laatste lukt grotendeels, maar daar blijft het niet bij: vergezeld door zijn nieuwe partner-in-crime pakt Frank zijn oude beroep weer op.
Het lijkt vanzelfsprekend dat Robot & Frank gaat over de vriendschap tussen de twee titelpersonages. Echter, vriendschap is iets wat van twee kanten komt en de film is eerlijk genoeg te erkennen dat daarvan geen sprake van is. De naamloze robot is er enkel om Frank als een butler te dienen en emotie speelt daarin geen rol. Genegenheid komt enkel van de kant van de eigenaar wanneer Frank na zijn initiële scepsis aan de robot gehecht raakt op een wijze die het materiële overstijgt. In eerste instantie levert dat vooral licht komische situaties op maar gaandeweg wordt het steeds menselijker. Zo kan Frank het maar niet over zijn hart verkrijgen het geheugen van de robot te wissen teneinde het bewijs van hun gezamenlijke criminele activiteiten te vernietigen, omdat dit toch wel erg dicht raakt aan zijn eigen falende geheugen.
Op een aangename wijze wordt gespeeld met het paradoxale gegeven dat een man die zich door de tijd voelt ingehaald met een uitvinding van het heden een mogelijkheid ziet zijn jongere jaren opnieuw te beleven. Dat sluit mooi aan bij de (gelukkig niet volledig letterlijk uitgesproken) observatie hoe bepalend onze jeugd is voor de rest van ons leven: Frank vertelt dat hij het inbreken oorspronkelijk met zijn dertigste vaarwel wilde zeggen maar een dikke veertig jaar later blijkt hij deze impuls nog altijd niet te kunnen onderdrukken. Hoewel de robot hem dus onbedoeld inspireert een oude gewoonte op te pakken die eigenlijk niet door de beugel kan, is de film ongekend optimistisch over robots: Franks huis is netjes opgeruimd, zijn eetpatroon is verbeterd en zijn leven lijkt weer een doel te hebben. Een hele verademing na de vele apocalyptische doemscenarios waarvoor robots de afgelopen decennia door Hollywood verantwoordelijk werden gesteld.
Robot & Frank mist misschien de ambitie van veel genregenoten maar behandelt binnen zijn aangenaam korte speelduur nog steeds een aanzienlijk aantal interessante themas. Dat daar niet al te diep op in wordt gegaan, is zo mogelijk alleen maar passend. Het kleinschalige en menselijke karakter van het plot maakt van robots een zeer alledaagse verschijning. Kunstmatige intelligentie wordt daarmee niet behandeld als het enorm ingrijpende gebeuren dat films in het verleden er vaak van hebben gemaakt, maar simpelweg als een ontwikkeling waardoor het mensen in het dagelijks leven net dat beetje aangenamer wordt gemaakt. En dat is waarschijnlijk precies hoe de meesten van ons het in de toekomst zullen ervaren. Een toekomst die overigens stukken dichterbij is dan je zou denken, getuige de non-fictieve beelden tijdens de aftiteling.
